De Amerikaanse president Barack Obama lijkt nu echt werk te maken van de sluiting van Guantanamo Bay. Daartoe verzoekt hij bondgenoten om gevangenen op te nemen, hij wil feitelijk dat ze de vluchtelingstatus krijgen. Dat kan onder geen beding.
Guantanamo Bay, het Amerikaanse gevangenenkamp op Cuba, vormt een hoofdpijndossier. Niet voor ons, maar voor de Amerikaanse president Barack Obama.
In 2008 beloofde hij de onmiddellijke sluiting van de Guantanamo-gevangenis. Nadat hij de president was geworden, tekende hij demonstratief een wet voor het sluiten van de gevangenis. Maar hij kwam er al heel snel achter dat de meeste gevangenen niet zomaar kunnen worden vrijgelaten.
Daarvoor bestonden twee dringende redenen: het verbod op uitlevering van een gevangene aan een land waar de gevangenen aan martelingen zouden worden onderworpen. En, even zwaar: het islamitische terrorisme.
Bewijsmateriaal
Enkele gedetineerden wilden Obama berechten. De meeste gevangenen zouden niet door de Amerikaanse rechtbanken kunnen worden berecht vanwege de bewijsproblematiek. De gevangenen zijn immers niet aangehouden in het kader van een strafrechtelijk onderzoek aangehouden.
Ze behoren tot Al-Qa’ida en de Taliban. Aanvankelijk werd gedacht dat ze als krijgsgevangenen konden worden behandeld. Ook dit bleek moeilijk, omdat de strijd tegen het islamitische terrorisme geen oorlog in de klassieke zin is. De gedetineerden werden voornamelijk aangehouden voor ondervraging en uit veiligheidsoverwegingen.
Risico
De bewijsproblematiek heeft ook inlichtingenaspecten. Door het bewijs openbaar te maken, zouden de Amerikaanse agenten, infiltranten – en inlichtingenprojecten in het algemeen – in gevaar komen.
Bovendien is het zeer de vraag welke waarde de rechter zou hechten aan dergelijk bewijsmateriaal. Dit risico wilde Obama niet nemen.
Lange tijd was stil rond de Gitmo-gevangenen. Maar nu, in de laatste periode van zijn presidentschap, wil Obama koste wat het kost een einde maken aan Guantanamo Bay. Daarom vraagt de president zijn bondgenoten nogmaals om de Gitmo’s op te nemen.
Verplichte opname
Obama vraagt iets onmogelijks aan zijn bondgenoten: de verplichte opname van jihadisten in een open samenleving. Zij zouden in Europese landen niet kunnen worden vervolgd. Hier is immers nooit strafrechtelijk onderzoek gedaan naar deze personen.
Feitelijk vraagt Obama Europa om de Gitmo’s de vluchtelingenstatus te geven. Dat kan onder geen beding. Een andere optie is een tijdelijke verblijfsvergunning. Ik zie het al voor me: voormalige Guantanamo-gevangenen in Rijswijk, Amsterdam en Almere worden door moskeeën uitgenodigd om een lezing te geven over het zuivere geloof.
Commentaar
Ook zie ik al voor me dat zij als nieuwe deskundigen in Nieuwsuur commentaar mogen leveren op deradicalisering en multiculturele vraagstukken.
Kortom, aan de gevangenen van Guantanamo Bay heeft onze samenleving in het beste geval niets.
En we moeten ook erkennen dat er veel is wat we niet zien. Tientallen agenten van de inlichtingen- en veiligheidsdiensten moeten de ex-gevangenen in de gaten gaan houden.
Daarvoor heeft Nederland te weinig agenten. En wellicht willen ze naar Syrië, of nodigen ze hun gezinnen uit om naar Nederland te komen.
Vreemde redenering
Ik hoorde advocaat Geert-Jan Knoops in het ochtendprogramma van Radio 1 commentaar geven op het verzoek van de Amerikaanse regering om twee gevangenen in Nederland op te nemen. Hij is voor het honoreren van dit verzoek. Het is een mensenrechtelijke verplichting.
Een vreemde redenering van Knoops. Moeten we dan op verzoek van China of Iran alle gevangen in Europa opnemen, omdat deze regeringen hun mensenrechten schenden? Dat is nonsens.
Slordig
Het internationale recht verplicht ons geenszins om op deze manier mensen op te nemen in de Nederlandse samenleving. Als in Guantanamo Bay sprake is van mensenrechtenschending, is het aan de Verenigde Staten om daaraan een einde te maken.
Ik hoorde Knoops ook zeggen dat de gevangenen in Guantanamo Bay ‘aantoonbaar onschuldig zijn’. Wat een slordige redenering. ‘Aantoonbaar’… dus volgens Knoops is de onschuld van deze gevangenen bij een rechtbank aangetoond.
Kernactiviteit
Recent liet Obama vijf Taliban-leiders vrij in ruil voor een Amerikaanse militair. Zijn zij ‘aantoonbaar onschuldig’? De leiders van een terreurorganisatie zijn kennelijk aantoonbaar onschuldig.
Radio 1 en Knoops vertelden niets over de achtergrond van deze krijgsgevangenen – want dat zijn ze uiteindelijk: het schenden van mensenrechten is de kernactiviteit van deze groepen.
Er zijn al vele Gitmo’s vrijgelaten. Een paar mensen werden ooit per ongeluk of foutief naar Guantanamo Bay gebracht. Zij zijn al vrij.
IS
Ook vele terroristen zijn reeds vrijgelaten. Een niet te verwaarlozen aantal is al terug bij de terroristische organisaties.
Enkele vrijgelaten Gitmo’s hebben al zelfmoordaanslagen gepleegd. En aantal is ook tijdens de gevechten om het leven gekomen. Mullah Abdelraouf, de vertegenwoordiger van Islamitische Staat in Afghanistan die een paar weken geleden werd gedood, zat ook enige tijd in Guantanamo Bay.
Hij werd al in 2007 ten tijde van president George W. Bush vrijgelaten. Deze onprettige waarheden wilden Radio 1 en advocaat Knoops niet vertellen.
Romantiseren
Het is jammer dat de advocaat van PVV-leider Geert Wilders zo’n slordige juridische redenering hanteert. Wie het opneemt voor de mensenrechten van de mensenrechtenschenders, moet zijn klanten niet romantiseren.
We hebben te maken met een bijzonder geval: de advocaat van Wilders bepleit de import van potentiële vijanden van Wilders. En het wordt nog interessanter: Wilders wordt eventueel vanuit Amerika voor zijn proces gefinancierd door mensen die de gevangenenis tot de eeuwigheid in Guantanamo Bay willen houden.
Nederland moet niet de verkiezingsbelofte van president Obama gaan inlossen. We hebben al genoeg jihadisten die de vrije samenleving willen vernietigen.