Op donderdag 3 september herdenkt China dat 70 jaar geleden de Tweede Wereldoorlog eindigde. China heeft verschillende redenen om dit jaar extra groot uit te pakken.
Tijdens de herdenking zullen 12.000 militairen over het Tiananmenplein marcheren, begeleid door 500 voertuigen en 200 luchtvaartuigen.
De V-Day Parade is het meest zichtbare deel van de festiviteiten, maar de herdenking komt dit jaar ook naar de Chinese bevolking toe.
Het ministerie van Cultuur heeft een omvangrijk cultureel offensief aangekondigd om de vrede te vieren. Er gaan 70 nieuwe toneelstukken, Chinese opera’s, symfonieën en fototentoonstellingen over de oorlog drie maanden door het land toeren.
Boeken
Tegelijkertijd gaan in de bioscopen tien speelfilms over de oorlog van verzet tegen de Japanse agressie in première. Door staatsomroep CCTV zijn voor de gelegenheid 12 tv-series en 20 documentaires gemaakt. Er zijn in opdracht van de Chinese overheid honderd nieuwe boeken over de oorlog geschreven.
Ook de kinderen worden niet vergeten: er zijn speciale poppenvoorstellingen en drie tekenfilmseries over de oorlog geproduceerd. En – heel bijzonder in China – de overheid heeft drie vrije dagen voor iedereen afgekondigd.
Natuurlijk wordt in China ieder jaar het einde van de oorlog herdacht, maar nog nooit gebeurde dat zo groots als dit jaar. Er zijn verschillende redenen waarom de Chinese leiders dit keer zo uitpakken. Allereerst is men gek op internationale evenementen met China in het middelpunt van de belangstelling. Het is een mooie gelegenheid de wereld te laten zien dat China een modern land is dat zijn plek op het wereldtoneel opeist.
Bij een wereldmacht hoort ook militaire macht, vandaar die grote parade. Die duizenden strak in het gelid marcherende soldaten moeten laten zien dat met China niet te spotten valt. Een mooie gelegenheid bovendien om de potentiële kopers van Chinese straaljagers, tanks en raketten het nieuwste van het nieuwste wapentuig te laten zien.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Japan
De herdenking komt ook goed uit vanwege de gespannen verhoudingen met Japan. De Chinese leiders laten geen mogelijkheid onbenut om op het oorlogsverleden van Japan te tamboereren. Beide landen zijn economische grootmachten en invloedrijk in de regio.
Er is de kwestie van de Diaoyu/Senkaku-eilanden, waarvan zowel China als Japan beweert dat die tot hun grondgebied behoren. En dan is er ook nog Chinees wantrouwen over de wijziging van de Japanse grondwet, die het mogelijk maakt Japanse gevechtstroepen in het buitenland in te zetten.
Er zijn ook binnenlandse politieke redenen. De herdenking geeft een impuls aan het Chinees patriottisme en benadrukt de rol die de communistische partij heeft gespeeld bij de bevrijding van het Japanse juk.
En dan is er in Chinese ogen ook nog een gebrek aan kennis in de wereld van China’s rol in de Tweede Wereldoorlog. In veel westerse ogen begint de oorlog in 1939, maar dan wordt er in China al twee jaar gevochten. Tijdens de oorlog komen 15 tot 20 miljoen Chinezen om het leven.
Alleen Rusland wordt zwaarder getroffen. En wie kent er in Europa de Verkrachting van Nanjing? Het is de grootste oorlogsmisdaad uit deze periode, als Japanse troepen in een paar dagen tijd 300.000 soldaten en burgers over de kling jagen.
Vrede
Kortom, er zijn voor China veel redenen om dit jaar uit te pakken. Veel regeringsleiders zullen bij de herdenking aanwezig zijn, al sturen veel westerse landen voormalige leiders als Tony Blair, Tomiichi Murayama en Gerhard Schroeder.
Nederland zet wel erg laag in met minister van staat Herman Tjeenk Willink. Dit was een mooie klus voor Jan-Peter Balkenende en/of Wim Kok geweest.
Het is te hopen dat de herdenking van de verschrikkingen van toen ook daadwerkelijk bijdraagt aan vrede nu. Gaan de Chinezen de herdenking gebruiken om Japan te bashen?
Er valt veel te zeggen over de manier hoe Japan met zijn oorlogsverleden omgaat, maar vooralsnog hebben Japanse troepen sinds 1945 geen schot meer gelost. Dat kan het Volksbevrijdingsleger niet zeggen.
En China’s geschiedschrijving is zelf ook nogal selectief, denk alleen maar aan wat de Chinese lesboekjes over de Mao-periode zeggen. Of de mogelijkheid om binnen China over de gebeurtenissen op het Tiananmenplein in 1989 te spreken.
Film
Weinig hoopgevend is het staaltje geschiedvervalsing in één van de films die ter gelegenheid van V-Day is geproduceerd: De Caïro Declaratie. De film gaat over de conferentie in 1943 waar Groot-Brittannië, de Verenigde Staten en China de oorlog tegen Japan bespraken. De filmmakers plaatsen Mao daar in het middelpunt tussen Winston Churchill en Franklin Roosevelt.
In werkelijkheid was echter niet de communistenleider, maar Kwomintang-leider Chiang Kai-shek namens China in Caïro aanwezig. Maar dat kwam de ijverige scriptschrijvers even niet zo goed uit.