In berichtgeving over migranten sneeuwt eerlijk verhaal onder

Alle vluchtelingen zijn zielig, of het zijn allemaal IS-strijders. Voor het genuanceerde, eerlijke verhaal lijkt weinig interesse te zijn.

Tien dagen reisde ik met de migrantenstroom in Centraal-Europa mee. Ik sprak elektriciens, architecten, werklozen, studenten, slimmeriken en dommerds.

Divers

Ik kwam veel Syriërs tegen, maar ook mensen uit Afghanistan, Irak, Iran, Bangladesh, Pakistan, Kosovo en Albanië. Er waren veel jonge mannen, maar ook kinderen, moeders en vaders. De meesten waren gezond, sommigen legden de reis af met 1 been, 1 arm of een gebroken voet.

Lees ook…

#Migratie: Elseviers ooggetuigenverslag uit Oost-Europa

Ik kwam veel moslims tegen, maar ook christenen, Jezidi’s en Koerden. Sommigen spreken goed Engels, zijn intelligent en hebben zo een baan. Anderen kunnen zich enkel in het Arabisch uiten, hebben nauwelijks een opleiding en zullen waarschijnlijk met een uitkering in een flatje in Dresden of in Almere eindigen.

Eerlijk verhaal

Veel media lijken er moeite mee te hebben om eerlijk te vertellen welke volksverhuizing er op dit moment gaande is in Europa en focussen zich enkel op één aspect.

Hoe dat in z’n werk gaat heb ik de afgelopen dagen aan den lijve ondervonden. Toen migranten in het Hongaarse Röszke onder een brandende zon en te midden van een stinkende afvalhoop in rijen werden geplaatst om per bus naar een opvangkamp te worden gebracht, gebeurde het onvermijdelijke: een kleuter dat op de schouders van haar vader zat, zette het op een krijsen. Als door een wesp gestoken veerden alle cameramannen en fotografen op om het huilende kind op beeld te zetten.

Een huilend kind op de schouders van haar vader is een geliefd beeld onder fotografen

Ook ondergetekende maakte zich er in eerste instantie schuldig aan. Het gehuil van het kind ging door merg en been. ‘Wat doen die ouders dat arme kind toch aan,’ vroeg ik me af. Maar tegelijkertijd dacht ik: ‘vertelt dit huilende kind het eerlijke verhaal?’ Het antwoord is nee.

Want wie om zich heen keek, zag dat de meeste kinderen deden wat ieder kind doet: spelen. Een jongetje en een meisje waren uren zoet met een bellenblazer. Vooral het balletje in de deksel van het potje dat in een gaatje moest, bleek een secuur taakje te zijn dat de kinderen met engelengeduld uitvoerden.

Niemand ziet de kinderen die zoet aan het spelen zijn

Even verderop zat een meisje met een rode pet en gestreepte trui uitdagend naar de fotografen te kijken. ‘Fotografeer mij dan,’ leek ze te willen zeggen. ‘Ik wil wel hoor.’ Dit onuitgesproken aanbod kon ik niet afslaan. Zie onder het resultaat.

Het vrolijke meisje met de rode pet smeekte om aandacht van de media

De andere kant

Naast de zielige plaatjes zijn sommige media ook wel te porren voor protesten en confrontaties met de politie. Nadat Hongarije het hek bij Röszke had gesloten, ontstond er aan de Servische kant een opstopping. Duizenden migranten strandden bij de grensovergang nabij het Servische Horgos.

Omdat ze hoopten dat Hongarije alsnog de poorten open zou doen, besloten velen enkele dagen bij de grens te blijven wachten. Op de tweede dag leidde dit tot spanningen tussen migranten aan de ene kant en Hongaarse politie aan de andere kant van de grens.

Relschoppers

Toen migranten met stenen gingen gooien, grepen Hongaarse agenten in. Ze openden de deur en spoten met een waterkanon op de rellende migranten. Ook werd traangas gebruikt. Een paar families met kinderen, die dichtbij de grensovergang waren gaan zitten omdat zij hoopten dat ze de eersten zouden zijn wanneer de grens toch open zou gaan, raakten betrokken bij het geweld. Maar in plaats van de kinderen weg te halen, lieten de ouders ze in de frontlinie.

Ook dit leverde weer zielige plaatjes op die gretig werden verspreid. Andere media focusten juist op de met stenengooiende jonge mannen die naast ‘open the door’ ook leuzen riepen als ‘alluha akbar’.

De waarheid

Wederom leek niemand interesse te hebben in het hele verhaal. Want die was dat slechts een klein clubje van 30 man verantwoordelijk was voor de chaos. Mogelijk aangespoord door activisten, die als bijen op de honing afkwamen op deze migrantenstroom, zetten deze jonge mannen het op een rellen. De duizenden andere migranten zaten hoofdschuddend voor hun tent.

Tot afgrijzen van de meesten ging het protest ook ’s nachts door. ‘Hoe kan ik slapen in deze herrie?, verzuchtte een Syrische man toen het clubje migrant-activisten met lege plastic flessen op de grond sloeg en ‘open the door’ schreeuwde.

Het kwalijke aan de valse berichtgeving was dat andere migranten die vanuit Belgrado onderweg waren naar het westen door de valse berichtgeving werden misleid. Zij dachten dat de Hongaarse muur op springen stond en reisden af naar Horgos. Op de weg naar Horgos kwam ik groepen migranten tegen die mij tweets toonden van journalisten en activisten waaruit zou blijken dat de grens morgen open zou gaan. Dankzij deze valse tweets werden nog eens duizenden migranten misleid en de verkeerde kant opgestuurd.

Echt schrijnend

Het ironische was dat, toen de situatie een dag later echt schrijnend werd, er geen enkele fotograaf of cameraploeg aanwezig was om het vast te leggen.

Door een beetje geluk zag ik hoe de Servische autoriteiten vorige week donderdag duizenden migranten met bussen dropten in een compleet afgelegen gebied in het noorden van Kroatië. Ze kwamen aan in een dorpje met een plein, een kerk en een politieagent. Zonder eten of drinken, sanitaire voorzieningen of mogelijkheden van transport waren deze mensen hier aan hun lot overgelaten. Er dreigde hier voor het eerst ECHT een schrijnende situatie te ontstaan, en er was geen cameraman van de BBC of Reuters aanwezig om het tafereel vast te leggen!

Gered

Gelukkig kreeg de plaatselijke politie na een tijdje assistentie uit andere delen van het land en konden alle migranten uiteindelijk naar een opvangcentrum in de plaats Beli Manastir worden gebracht.

Toen de migranten daar hun slaapzakje op het asfalt legden om de nacht in de open lucht door te brengen (de opvanglocatie was uiteraard veel te klein), arriveerden reeds de eerste journalisten en activisten om de bekende plaatjes te schieten. Helaas hadden ze de eerdere chaos gemist en was de situatie weer genormaliseerd. De sfeer was zelfs gemoedelijk te noemen. Omdat het al laat werd besloot ik me uit de voeten te maken. Toen ik de volgende ochtend het nieuws aanzette, zag ik de volgende headline: ‘opstootjes onder migranten in Beli Manastir’. Het verbaasde me al lang niet meer.