De situatie in Syrië was al dramatisch, maar verslechtert met de dag. Het is de vraag of de Verenigde Staten en Rusland tot een gezamenlijke strategie kunnen komen dat het geteisterde land enige hoop biedt.
De oorlogsmachine in Syrië dendert door. Aleppo verandert in een spookstad. Ook Nederland gaat meedoen aan de oorlog in Syrië – de PvdA heeft ingestemd met deze operatie, nadat ze maandenlang het besluit hadden tegengehouden.
De sociaal-democraten vonden het bombarderen in Syrië zinloos, maar zijn van gedachten veranderd omdat een politieke oplossing mogelijk is. Dat heeft te maken met de start van onderhandelingen in Genève tussen de Syrische regering en enkele gewapende groepen.
Kort na opening werden de onderhandelingen voor een aantal weken geschorst. De vraag is of er echt wordt onderhandeld.
Precisiebommen
Het Nederlandse kabinet heeft slechts besloten om de aanvoerlijnen van IS in Syrië te bombarderen. Nederland brengt daarmee geen schade toe aan de troepen van president Bashar al-Assad en zijn bondgenoten. Wel worden de Koerden in Irak beschermd, doordat de IS-aanvoerlijnen naar die gebieden worden bestookt met precisiebommen.
In verschillende plaatsen en op diverse momenten onderhandelen de landen die bij de Syrische burgeroorlog betrokken zijn. Iran en Rusland als de steunpilaren van het Syrische regime, en de Verenigde Staten en Saudi-Arabië als de tegenstanders van dat regime proberen de toekomst van Syrië conceptmatig te schetsen.
Gedesillusioneerd
Het is geheel onduidelijk of dergelijke diplomatieke gesprekken enig resultaat hebben gehad. Sinds de Russische militaire interventie in Syrië is de situatie radicaal veranderd. De genadeloze Russische bombardementen verzwakten gewapende groepen.
Juich niet te vroeg, want dit geldt absoluut niet voor IS. Daarentegen bestaat er een reële kans dat de gedesillusioneerde groepen zich bij IS aansluiten.
De grondtroepen van president Assad worden, samen met Hezbollah en met de troepen uit Iran, nu rechtstreeks aangestuurd door de Russische militairen. Russische helikopters en straaljagers bombarderen voorafgaand en tijdens grondoperaties.
Supermacht
Deze militaire operatie kostte binnen een week al tientallen Iraniërs het leven. Ook sneuvelde weer een generaal van de Revolutionaire Garde van Iran, generaal Mohsen Qhajarian.
Dat is prettig voor de Iraanse leider, hij zocht immers naar heropleving van het revolutionaire elan. Het bloed van martelaren houdt het regime en zijn propagandamachine bezig. Het geeft sommige Iraniërs ook een soort superioriteitsgevoel – het islamitische Iran als supermacht van het Midden-Oosten.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
De werkelijkheid is tragischer dan de triomfantelijke gevoelens van Hezbollah en de Revolutionaire Garde. Volgens Paulo Pinheiro, onderzoeker van de Verenigde Naties inzake Syrië, zouden de Syrische regeringstroepen de laatste drie maanden massaal executies hebben uitgevoerd.
Executies
De mensenrechtensituatie in Syrië verslechtert volgens Pinheiro met de dag. Ook melden de VN dat zowel IS als Al-Nusra op grote schaal executies uitvoert. Door de bombardementen en het offensief van de Syrische coalitie in Aleppo vluchten tienduizenden Syriërs richting Turkije.
Naar alle waarschijnlijkheid komen de meeste van hen uit gebieden die in de afgelopen jaren onder controle stonden van jihadisten en andere groepen. Het is moeilijk na te gaan of de gevluchte Syriërs sympathiseren met de jihadisten. Uiterste voorzichtigheid is geboden, wat niet wegneemt dat de humanitaire situatie in en rond Aleppo dramatisch is.
Complexer
Syrië is in de lucht keurig opgedeeld in een Amerikaanse zone en Russische zone. Dat zal niet leiden tot problemen zolang de partijen geen fouten maken. Op de grond is de situatie complexer.
Als Aleppo volledig in handen valt van de Syrische regering en haar bondgenoten, trekken zij waarschijnlijk verder naar de grenzen met Jordanië en Turkije. Dat is de strategie van Moskou: het afsluiten van de routes naar Turkije en Jordanië.
Het is een rationele en effectieve strategie in de strijd tegen het jihadisme. De vraag is natuurlijk wat er gaat gebeuren wanneer deze operatie slaagt. Dan blijft IS over en breekt het moment aan waarop Amerika en Rusland moeten onderhandelen over het lot van Syrië.
Er zijn dan twee opties:
1. Amerika en de Russische Federatie bestrijden gezamenlijk IS. In dit geval worden de Verenigde Staten en Rusland de luchtmacht van Assads grondtroepen. De grondoorlog zouden ze zelf moeten orkestreren.
Dit betekent continuering van het regime van Assad. De Amerikaanse president Barack Obama zal waarschijnlijk niet akkoord gaan met deze optie, die op het bureau van zijn opvolger terechtkomt.
2. Amerika zet met een aantal Arabische landen grondtroepen in tegen IS in Syrië. Daarmee wordt Syrië ook op de grond opgedeeld in een Amerikaanse en een Russische zone. Alle vluchtelingen kunnen naar de Amerikaanse zone. Ook dit scenario is onwaarschijnlijk onder president Obama.
Eén scenario is al werkelijkheid: de Russische president Vladimir Poetin heerst over Damascus.