In mijn geboortejaar 1995 viel de enclave van Srebrenica. Het was een van de misdaden die de laatste oorlog op Europees grondgebied met zich meebracht.
Journaals brachten dagelijks de oorlog tot in de huiskamer. De verschrikkingen van een oorlog in Europa hebben in het nieuwe millennium plaats gemaakt voor een permanent gevoel van angst.
Brandende torens
Op zesjarige leeftijd zag ik op televisie twee brandende torens in een storten. Dat er iets ernstigs aan de hand was, begreep ik van mijn moeder. Plots was er een noodzaak om mijn vader aan de telefoon te krijgen. Hij was in Chicago. Als kind begrijp je niet zoveel van de angst die terreur veroorzaakt, maar hoe ouder ik word, des te meer ik het begrijp.
De aanslagen in Brussel zijn de laatste in een reeks van vele. De organisaties achter de terreur veranderen, maar de angst die terreur met zich meebrengt blijft hetzelfde. Vanuit New York, Londen, Madrid, Parijs en Istanbul kwam de terreur steeds dichterbij. Naarmate je opgroeit, leer je direct of indirect mensen kennen die in de getroffen steden wonen.
LIVEBLOG ‘Zwaarste bom op vliegveld ging niet af’
Rationeel
Zelf ken ik ook de Brusselse straten. Vier weken terug was ik op hetzelfde metrostation waar nu 20 doden te betreuren zijn. Wie daar rationeel naar kijkt, ziet geen verband. Dat is er ook niet. Maar terreur en de gevoelens die ze veroorzaken zijn niet rationeel. We gaan denken: wat als ik daar liep? En probeert je te verplaatsen naar de situatie in Brussel.
Precies dit irrationele gevoel van angst dat mij bekruipt, is het doel van terreur. Leven in angst, alarm slaan bij ieder verdacht pakketje of persoon. Het is wat de terroristen willen. Het dagelijks leven onleefbaar maken. Ons opsluiten in onze eigen angst.
Politici geven ons de boodschap mee om niet bang te zijn. De Britse posters uit de Tweede Wereldoorlog worden van stal gehaald. ‘Keep calm and carry on.’ Het is de enige gepaste reactie, maar ook dubbelzinnig. De beveiliging op treinstations wordt verscherpt, kantoren worden ontruimd, maar blijf vooral kalm.
Video: tijdlijn van aanslagen Brussel
Onverschilligheid
Met die boodschap van kalmte gaan we ’s avonds de straten op. In Brussel kwamen de mensen bijeen, de Eiffeltoren en het Paleis op de Dam in Amsterdam werden in de Belgische driekleur gedompeld. Het zoeken van steun bij elkaar toont dat er nog geen sprake is van onverschilligheid na de zoveelste aanslag.
Het houdt alleen een keer op. Ik vrees dat ik bij een volgende aanslag niet meer schrik van de mitrailleur waarmee een politieagent de wacht houdt op Schiphol. De terreur mag niet wennen, maar gaat dat toch doen. Niemand haalt nu nog zijn schouders op over de strikte veiligheidsmaatregelen voor we op het vliegtuig stappen.
De angst van terreur kan samenlevingen verlammen en een remedie is er niet voor. Ook de wakes zijn dat niet. Aan de andere kant: als ze er niet meer zijn, heeft het terrorisme pas echt gewonnen.