De Amerikaanse inlichtingendienst National Security Agency (NSA) wordt door velen in Europa beschouwd als een groot gevaar voor de privacy en voor de vrijheid van burgers – en daarmee als een gevaar voor de democratie.
Immers, deze schimmige maar zeer machtige organisatie bespioneert wie het wil, wanneer het wil en waar het wil, zo riep oud-medewerker en klokkenluider Edward Snowden in 2013.
Als bijvoorbeeld de Duitse bondskanselier Angela Merkel belde, dan luisterde de NSA mee. Net als met 33 andere wereldleiders, of het nu bondgenoten waren of niet.
De NSA als duister koninkrijk
Edward Snowden vestigde succesvol het beeld dat de NSA een duister koninkrijk is dat aan snode plannen werkt, buiten het zicht van de wet.
De publieke woede was groot in Europa. Deels terecht, want de controle haperde. Vanwege het grote aantal zaken bleken Amerikaanse rechters niet bij machte om goed te kunnen beoordelen of taps door de NSA wel geoorloofd waren.
Merkel reageerde zelf overigens vrij gelaten op de onthullingen. Het bespioneren van bondgenoten is immers niet iets wat alleen de Amerikanen doen – iedereen doet het, als zij de kans krijgen.
Achterstand in datasurveillance
Bovendien maakte ‘Snowden’ duidelijk dat Europa sinds de aanslagen van 11 september 2001 een enorme achterstand in datasurveillance heeft opgelopen ten opzichte van de Amerikanen.
Hoe groot? Nou, zo groot dat de Belgische inlichtingendiensten begin dit jaar die verfoeide NSA om hulp moest vragen bij het opsporen van terreurverdachte Salah Abdeslam. Volgens de Belgen reed hij de drie zelfmoordterroristen naar het Stade de France in Parijs op 13 november 2015.
Pijnlijk voor de Snowden-fans
Vier maanden lang zochten de Belgen en Fransen naar hem, zonder succes. Pas op 18 maart werd hij opgepakt, nadat op de begrafenis van een andere terreurverdachte, Chakib Akrouh, alle telefoons op afstand werden getapt.
Door de NSA, want de Belgen konden dit niet doen, zo bekennen twee Belgische bronnen nu tegenover de Amerikaanse nieuwssite Buzzfeed. Dat is net zo pijnlijk voor de Europese inlichtingendiensten als voor de Snowden-fans die nu zwijgen.