Barack Obama, de 44e president van Amerika, hield zijn afscheidsspeech in Chicago, dezelfde stad waar hij in november 2008 ook zijn overwinningsrede had uitgesproken. De bijval van zijn gehoor leek sindsdien niet verminderd.
Wie ooit in Honolulu de korte wandeling heeft gemaakt over het lommerrijke paadje dat van de flat van zijn grootouders, bij wie hij inwoonde, naar de Punahoeschool waar Barack een vrij eenzelvige leerling was, kan niet anders dan tot de conclusie komen dat de zwarte scholier van toen het uitzonderlijk ver heeft gebracht.
Nog altijd hoge waarderingscijfers
Met alle kritiek, terecht en onterecht, die Obama als president de afgelopen acht jaar te verduren kreeg, kan hij er op wijzen dat het Amerikaanse volk hem bij zijn afscheid nog steeds ziet zitten; zijn waarderingscijfers van boven de 50 procent vallen hoger uit dan die van Ronald Reagan en veel hoger dan die van George W. Bush, Obama’s voorganger.
George Washington, Amerika’s eerste president, stond aan de wieg van de traditie dat de bewoner van het Witte Huis wanneer hij dat verlaat een laatste verbale salvo lost in de vorm van een afscheidsrede.
Grootste bedreiging van democratie is angst
De toespraak van Obama was emotioneel en persoonlijk. Hoe opgewekt van toon ook, Obama wilde niet verhullen dat hij zich zorgen maakt over de staat van de democratie. De grootste bedreiging van de democratie is angst, zo sprak hij en deed daarmee denken aan de woorden van zijn illustere voorganger Franklin Delano Roosevelt: de enige vrees die wij moeten vrezen is vrees zelf.
Waakzaam maar niet bang zou het motto moeten zijn. Een ander gevaar is dat tegenwoordig in verschillende geledingen van de samenleving nog slechts die feiten voor waar worden gehouden die in de kraam van die groep van pas komen. ‘Amerika is geen breekbaar ding,’ sprak Obama, maar er kan wel betonrot optreden in deze democratie.