De Amerikaanse president Donald Trump maakte weer eens zichzelf en zijn land tot mikpunt van debat en spot met zijn inreisverbod. De hysterische dagen die volgden, zijn intussen weer voorbij. Maar zijn besluit rammelt aan alle kanten, en is zelfs contraproductief, vindt Afshin Ellian.
Voor alle duidelijkheid: van een moslimban is helemaal geen sprake. Slechts zeven islamitische landen kregen een inreisverbod opgelegd. Er zijn nog tientallen andere islamitische landen in de wereld die buiten het bereik van de Amerikaanse maatregel vallen. Het besluit van Trump is bovendien niet uniek in de Amerikaanse geschiedenis.
Het beperken van immigratie is te begrijpen
In 1882 werd een inreisverbod (de zogenoemde Chinese Exclusion Act) ingevoerd voor Chinezen om Amerikaanse arbeiders te beschermen. In 1939 stelden de Amerikaanse autoriteiten een inreisverbod in voor Joden uit Europa, die vluchtten voor het Hitler-regime. Een schip vol vluchtelingen werd toen teruggestuurd naar het Europese continent, waar de Jodenvervolging steeds radicalere vormen begon aan te nemen. Na de bezetting van de Amerikaanse ambassade in Teheran sloot Amerika voor bepaalde tijd de grens voor Iraniërs. En recentelijk, in 2011, schortte Barack Obama het vluchtelingenprogramma voor Irak op, en kwam hij met een inreisverbod voor mensen uit dat land.
Volgens ElsevierWoede over ‘moslimban’ is raar, vindt Robbert de Witt. Grensbeleid is namelijk altijd discriminatie >
Op zich is het beperken van immigratie wel te begrijpen. Dat moet ook Europa beseffen. De maatschappelijke spanningen nemen af als de immigratie wordt ingedamd. Bovendien is de ongeremde immigratie onverenigbaar met de verzorgingsstaat. Waar in Europa de meeste migranten via de Middellandse Zee reizen, komen in de Verenigde Staten de meesten illegaal binnen via de Mexicaanse grens. De Amerikaanse luchthavens laten geen illegale migranten door. Je kan dus wel stellen dat het inreisverbod voor de zeven landen (Iran, Irak, Sudan, Jemen, Libië, Syrië en Somalië ) de immigratie in elk geval niet aan banden legt.
Onnauwkeurig en te snel genomen
Trumps besluit is onnauwkeurig en te snel genomen. Hij denkt Amerika veiliger te kunnen maken. Maar werden de recente aanslagen niet gepleegd door geradicaliseerde Amerikaanse moslims? De aanslag in San Bernardino in 2015 werd uitgevoerd door een geradicaliseerde moslim van eigen bodem. De vrouw van de aanslagpleger, de medeterrorist, kwam uit Pakistan. Met de screening van deze Pakistaanse vrouw ging van alles mis. Pakistan staat niet bij de zeven landen.
De doelmatigheid van het presidentiële decreet rammelt aan alle kanten. De meeste Iraniërs die een visum voor Amerika aanvragen, zijn juist seculier en moeten derhalve weinig van het theocratische Iraanse bewind hebben. Zij worden al erg goed gescreend voor binnenkomst. De Iraanse leider ayatollah Khamenei is in principe buitengewoon verheugd met het besluit van president Trump: ook hij wil niet dat de jonge Iraniërs naar Amerika gaan. Vrijheid is namelijk een besmettelijke ziekte, die kan worden ‘overgedragen’ op de achterblijvers.
Daarnaast wordt Khamenei in zijn terroristische mogelijkheden helemaal niet belemmerd door het besluit van de Amerikaanse regering. De Libanese Hezbollah – de terroristische arm van Teheran – kan onbekommerd naar Amerika reizen. Libanon staat niet op de lijst van het Witte Huis. Soennitische jihadisten en propagandisten zullen ook niet ontevreden zijn met het inreisverbod. Saudische wahabieten kunnen nog steeds met koffers vol geld naar Amerika reizen om daar nog meer Amerikaanse moslims te ronselen voor de radicale islam.
Pro-Amerikaanse krachten verzwakt
Het besluit zou ook nog eens gevaarlijk kunnen zijn. Er zijn ruim vierduizend Amerikaanse militairen en inlichtingenmedewerkers in Irak. Het Iraakse parlement eist nu het vertrek van deze mensen. Bagdad heeft de Verenigde Staten ook niet meer nodig: ze kunnen daarvoor aankloppen bij de Iraanse en Russische luchtmacht en commando’s. Door het inreisverbod zijn de pro-Amerikaanse krachten binnen de Iraakse staat verzwakt. Slecht nieuws, aangezien Irak de frontlinie is in de strijd tegen Islamitische Staat.
Ook juridisch is er veel op Trumps beslissing aan te merken. Volgens een rechtsbeginsel dat ook in Amerika geldig is, mogen overheidsbesluiten nooit met terugwerkende kracht de toegewezen rechten vernietigen, tenzij daarvoor een zeer zwaarwegend belang aanwezig is. Dat was het geval in 2011. Toen bleek dat de Al-Qa’ida-strijders hadden zich genesteld in het herplaatsingsprogramma van Amerika bij de terugtrekking van de Amerikaanse troepen uit Irak. Het was om die reden dat Obama tijdelijk het Iraakse vluchtelingenprogramma opschortte totdat iedereen adequaat was gescreend. Van een dergelijke situatie is nu geen sprake.
Trump kan zich beter richten op salafisten
Het inreisverbod voor zeven landen is dus niet doelmatig en evenmin effectief. Het is ook contraproductief voor Trumps regering. Neem de komende Oscars-uitreiking: dat wordt een podium voor zijn tegenstanders, die hun protesten luid en duidelijk kenbaar zullen maken.
Het lijkt erop alsof iemand uit het team van Trump een deel van de wereld wil ophitsen tegen de eigen president. Trump zou zijn daadkracht moeten richten op het uitroeien van alle salafistische centra in Amerika, en het uitwijzen van alle salafististen en hun geestverwanten. Het inreisverbod zou moeten gelden voor salafisten en Hezbollah.