De bestorming van het Capitool kwam niet uit het niets, schrijft columnist Roberta N. Haar. Door hem vier jaar lang steeds alle aandacht te geven, werd een machtsverslaafde Trump alleen maar gevaarlijker.
For the English version, click here.
Op 6 januari ging het los op mijn sociale media. Veel vrienden en collega’s wilden hun schok en afkeer uiten over de gebeurtenissen rond het Capitool in Washington. Hoewel ik in recente interviews mijn angst uitte over hoe de polarisatie en Trumps retoriek zouden kunnen leiden tot geweld, was het toch verontrustend om het echt te zien gebeuren.
Trumps strategie, verdeeldheid creëren en haat zaaien in Amerika om maar in het Witte Huis te kunnen blijven, explodeerde vorige week toen hij demonstranten expliciet opriep om een andere tak van de overheid aan te vallen. In mijn column van november 2020 schreef ik dat Trump nog twee maanden had om het huis in de fik te zetten. Trump heeft de mensen die wilden dat hij dat zou doen, niet teleurgesteld.
Pact met de duivel
Minder gelukkig zijn de Republikeinen die zich verbonden aan Trumps sterrenstatus, zodat ze zijn 74 miljoen kiezers konden gebruiken om politieke macht te pakken in staten als Georgia. Hun steun voor Trump bleek een pact met de duivel. In andere woorden: zielverscheurend.
Voor de lezers die het concept niet kennen, in een faustiaans pact levert één zijde iets in van moreel of spiritueel belang, zoals persoonlijke normen en waarden of iemands ziel. Die krijgt daar iets tastbaars voor terug, zoals kennis, macht of rijkdom. Het faustiaans pact komt voort uit een middeleeuws verhaal over een Duitse academicus, Johann Faust, die een deal sluit met de duivel. Faust wisselt zijn ziel in voor onbeperkte kennis en wereldlijke genoegens. Uiteraard loopt het slecht af: de duivel brengt de corrupte Dr. Faust naar de hel.
De les is duidelijk. Als je je principes ruilt voor macht of rijkdom, loop je het risico alles kwijt te raken. Misschien dringt dat eindelijk door tot Trumps kabinetsleden die ontslag namen een dag na de aanval op het Capitool. Sommigen stonden aan Trumps zijde sinds het begin van zijn presidentschap. De opvallendste: minister van transport Elaine Chao, de vrouw van de Republikeinse Senaatsleider Mitch McConnell.
De woedende media
Republikeinen mogen een faustiaans pact hebben gesloten met Trump, ook velen in de media en de academische wereld maakten Trumps vernietigende macht mogelijk. In februari 2018 schreef ik dat er veel mediabedrijven waren die grote winsten behaalden met verslaggeving gebaseerd op woede.
Wist u bijvoorbeeld dat er meer dan 4.500 Engelstalige boeken over Trump zijn gepubliceerd sinds hij het Witte Huis betrad? Er is zelfs een naam voor het positieve monetaire effect op Amerikaanse media en uitgevers: de ‘Trump bump’.
De goedpraters
Zij die Trump goedpraatten, hielpen hem ook. Het was verbazingwekkend hoe vaak ik de zin hoorde: ‘Ik vind Trump niks, maar zijn beleid is wel goed.’ Zelfs rationele denkers zeiden dingen als ‘hij heeft gelijk dat hij China wil aanpakken’ en ‘de Europeanen moeten meer betalen aan de NAVO’.
Geen van beide standpunten is uniek voor Trump. In Trumpiaanse taal zeggen dat Europeanen meer moeten betalen aan defensie – ‘Meer bijdragen aan de NAVO’ – helpt niet. Het zorgt er alleen maar voor dat Europese volken zich verzetten tegen meer investeringen in hun éigen defensie.
Tijdens mijn kerstvakantie las ik de autobiografie van Ben Rhodes, The World as it is. Hij kijkt terug naar zijn tijd als een van Barack Obama’s belangrijkste buitenlandadviseurs. Obama’s metabeleid inzake China en Europese lastenverdeling was identiek aan Trump. De verschillen komen voort uit hoe beleid werd gearticuleerd en uitgevoerd.
Obama daagde China ook uit. Er waren onderhandelingen over handelsdeal TTP, als onderdeel van een economische strategie. Mariniers werden naar Australië gestuurd als onderdeel van een veiligheidsstrategie. Het openen van Myanmar paste in een soft power strategie, om democratie in Zuidoost-Azië te stimuleren.
Trumps falen
Maar terwijl Obama merkte hoe lastig het was om beleidssuccessen te behalen, is Trumps China-tactiek totaal mislukt. Dat is zeker het geval wat betreft handelstekorten, een belangrijke focus van Trump. In augustus 2020 noteerde de Verenigde Staten het grootste handelstekort in 14 jaar tijd, ondanks het feit dat het land recentelijk een exporteur van olie is geworden.
Weet u nog dat Trump zei dat hij de Amerikaanse industrie zou redden? Dat hij een meubelmaker in Indiana met veel bombarie tegenhield toen die banen naar Mexico wilde verplaatsen? Nou, sinds Trumps aantreden hebben meer dan 20 fabrieken in die ene staat een deel van hun productie verplaatst naar andere landen. Dat kostte 3.000 banen. Trumps handelsoorlog met China hielp Amerika’s arbeiders niet, maar raakte de industrie hard.
Iedereen is verantwoordelijk
Mijn conclusie is dat we allemaal deels verantwoordelijk zijn voor de opstand en het geweld dat plaatshad in Washington. Het had een saaie dag moeten zijn waarop de resultaten van het kiescollege werden gecertificeerd.
De Republikeinen zijn verantwoordelijk omdat ze dachten dat ze Trumps bekendheid konden gebruiken voor hun eigen politieke macht – hun pact met de duivel. Rechtse media zijn deels verantwoordelijk omdat ze profiteerden van het verspreiden van Trumps onwaarheden. Linkse en neutrale media zijn deels verantwoordelijk omdat ze zich constant concentreerden op Trumps boosheid. Het werd een obsessie om het aantal leugens van Trump te tellen.
De bevolking, die gepolariseerde nieuwsbronnen consumeerde alsof het einde van de wereld nabij was, is ook verantwoordelijk. We hebben Trump allemaal aandacht gegeven, precies wat hij wilde. Vier jaar lang was Trump gefixeerd op zijn eigen bekendheid en geobsedeerd met de media. In oktober 2016 schreef The New York Times dat Trump ‘verslaafd is aan het zien van zijn naam in de media’.
De verslaving van Trump
We voedden zijn verslaving, elke keer dat we hem haatten of van hem hielden. In 2018 schreef ik dat we Trump alleen konden laten functioneren door hem te raken waar het hem pijn doet: door hem te negeren. Keur de soap en de chaos in het Witte Huis af en geef aandacht aan goede overheid en daadwerkelijk beleid.
Dat gebeurde niet. We kwamen niet af van onze fascinatie. En zoals elke verslaafde greep Trump naar de drugs. Vanaf 20 januari 2021 zou Trump veel minder aandacht krijgen (en mogelijk een hoop nieuwe rechtszaken). Trump deed wat alle verslaafden zouden doen. Hij viel alles en iedereen aan die hem probeerden weg te halen bij het ding wat hij het meest begeerd.