Tussen het debat over de regeringsverklaring en zijn vlucht naar Washington door, brengt premier Dick Schoof deze maandag 8 juli een kennismakingsbezoek aan Brussel. Verstandig, schrijft René van Rijckevorsel. Goede relaties in de Europese hoofdstad zijn cruciaal voor de wensen van het kabinet.
Premier Dick Schoof moet aan de bak in Brussel. Internationale afspraken die Nederland ‘onevenredig hard raken’, vooral op het gebied van migratie, landbouw en (puls)visserij moeten op de schop. Dat vergt diplomatie, handigheid en uitstekende relaties in Brussel.
De maandag na de gênante vertoning in de Tweede Kamer die het debat over de regeringsverklaring was, en vlak voordat hij naar Washington vertrekt om de NAVO-top bij te wonen, meldt de kersverse premier zich daarom in Brussel voor een ‘kennismaking met de instituties’. Vooral het onderhoud met Ursula von der Leyen is belangrijk.
Sympathie Von der Leyen winnen
De Commissievoorzitter, de machtigste sinds Jacques Delors (1985-1995), gaat op voor een tweede termijn van vijf jaar in Brussel. Von der Leyen, die ook bij deze Europese verkiezingen niet op het stembiljet stond, is bij gebrek aan stevige leiders in de grote landen de machtigste politicus van Europa.
Volgens insiders regeert ‘VDL’ in Brussel via een ‘presidentieel systeem’: zij is de baas en neemt de beslissingen, desnoods buiten de eigen Commissarissen om. Het is dus belangrijk dat Schoof haar vertrouwen en sympathie wint als hij dingen gedaan wil krijgen.
Fundament goede relatie gelegd
Het fundament voor een goede relatie legde de premier in zijn regeringsverklaring. Hij verzekerde dat Nederland in de Europese Unie en de NAVO een betrouwbare partner blijft. ‘Zij zijn de hoeksteen van onze veiligheid en onze welvaart.’ Nederland blijft zich ook houden aan de Europese begrotingsregels.
Heel belangrijk ook: Oekraïne kan blijven rekenen op Nederlandse steun. Verder benadrukte hij dat Nederland alle internationale verdragen zal nakomen. ‘Gewoon zoals dat hoort.’
Het zal op de 13de verdieping van Berlaymont, waar Von der Leyen kantoor houdt, allemaal instemmend zijn aangehoord.
Een ‘uitstekende kandidaat’
Deze maandag gaat het om een kennismaking. Aftasten. Potten zullen nog niet worden gebroken. Welke middelen heeft Schoof nog meer om straks in Brussel succes te boeken? Met een machtige Commissie (of eigenlijk: Von der Leyen) is het belangrijk dat Nederland een Commissaris heeft die ook het nationaal belang voorop durft te zetten. Ook kun je maar het beste een Commissaris hebben, die een goede band met Von der Leyen heeft.
Met Wopke Hoekstra (48, CDA) heeft Nederland sinds het vertrek van PvdA’er Frans Timmermans, die niet met Von der Leyen door één deur kon, een man in Brussel die aan beide voorwaarden voldoet. Hoekstra is net als Von der Leyen christen-democraat en heeft direct toegang tot haar. Bovendien is met prolongatie van Hoekstra de kans op een belangrijk Commissariaat groter dan wanneer Nederland een onbekende stuurt. Schoof versprak zich vorige week toen hij Hoekstra een ‘uitstekende kandidaat’ noemde.
In de Raad heeft Schoof een achterstand
Als het gaat om de Europese Raad, en de toppen die vier keer per jaar worden gehouden, heeft de partijloze Schoof een achterstand. De toppen beginnen altijd in het begin van de middag. Daarvoor komen regeringsleiders die tot dezelfde politieke denominatie behoren, in een Brussels hotel bijeen om het een en ander voor te koken.
Als partijloze kan Schoof nergens aansluiten. Dus beschikt hij niet over de voorkennis die andere regeringsleiders en staatshoofden wel hebben. Tenzij Pieter Omtzigt, Caroline van der Plas (allebei bij de christen-democratische EVP) en Dilan Yeşilgöz (liberalen) hem helpen. Ook niet-regerende nationale leiders uit de partijfamilies worden uitgenodigd voor de voortoppen in Brussel.
Schoof kan niet met 100 procent zekerheid garanderen dat zijn kabinet alles gaat binnenhalen in Brussel. ‘Maar ik kan wel 100 procent beloven dat we voor het Nederlandse belang zullen knokken en dat we de ruimte die er is, zullen vinden en benutten.’
Dat knokken is vandaag begonnen.