‘Waar bemoeit Brussel zich mee?’ is een veelgehoorde klacht wanneer de Raad van Europa (RvE) zich uitspreekt over bijvoorbeeld ons burqaverbod of Polenmeldpunt. Maar de Raad van Europa zit in Straatsburg en staat bovendien volledig los van de Europese Unie.
Zo nu en dan haalt de Raad van Europa het nieuws. Wanneer een politieke partij een Polenmeldpunt instelt bijvoorbeeld, of wanneer landen een burqaverbod willen invoeren. Ook donderdag uitte de raad weer eens zijn woede, dit keer vanwege racistische berichtgevingen over Roma.
RvE is geen EU
Ten onrechte wordt vaak gedacht dat deze kritieke geluiden over binnenlandse aangelegenheden door EU-ambtenaren in Brussel de wereld in worden gestuurd. Ook journalisten maken nog wel eens die denkfout.
Zo confronteerde PowNews-verslaggever Rutger Castricum politici in Den Haag met een kritisch rapport over racisme ‘uit Brussel’. Waar Castricum Brussel zei, bedoelde hij Straatsburg. De Raad van Europa heeft, behalve de vlag en het volkslied, niets met de Europese Unie te maken.
Waakhond
Het orgaan werd in 1949 opgericht als een soort waakhond voor mensenrechten en democratie in Europa. Alle landen in Europa, op Wit-Rusland, Kazachstan en Vaticaanstad na, zijn lid van de Raad. Zelfs de Palestijnse Autoriteit doet mee en wordt door de Raad ‘Palestina’ genoemd.
De in Straatsburg gevestigde mensenrechten-waakhond spreekt zich geregeld veroordelend uit over misstanden in de democratie van een van de 47 lidstaten. Aan die uitspraken zijn verder geen bindende sancties verbonden.
Europese Hof voor de Rechten van de Mens
Wel komt de Raad tot het sluiten van verdragen en conventies, waar het Europees Verdrag tot Bescherming van de Rechten van de Mens (EVRM) de bekendste is.
Europese burgers kunnen zich beroepen op het EVRM door naar het Europese Hof voor de Rechten van de Mens te stappen. Ook dit Hof zit in Straatsburg en is onderdeel van de Raad van Europa.
Permanente Vertegenwoordiging
Alle ministers van Buitenlandse Zaken van de lidstaten zitten in het Comitè van Ministers van de Raad van Europa. Zij vergaderen ongeveer twee keer per jaar. Iedere lidstaat heeft een Permanente Vertegenwoordiger bij de RvE. Namens Nederland is dat Ellen Berends.
De ‘denktank’ van de RvE wordt gevormd door de Parlementaire Vergadering waarin 47 parlementariërs zetelen. Zij komen vier keer per jaar bijeen in Straatsburg en één keer in een lidstaat. Het parlement adviseert het Comitè van Ministers. De zetelindeling is gebaseerd op bevolkingsomvang.
Nederland
Nederland heeft zeven Eerste en Tweede Kamerleden vertegenwoordigd in het parlement. De Nederlandse delegatie bestaat uit voorzitter Hans Franken (CDA, Eerste Kamer), Khadija Arib (PvdA, Tweede Kamer), Peter Dijk (PVV, Eerste Kamer), Tiny Kox (SP, Eerste Kamer), Mark Verheijen (VVD, Tweede Kamer), Klaas de Vries (PvdA, Eerste Kamer) en Fred de Graaf (VVD, Eerste Kamer).
Elk half jaar bekleedt een andere lidstaat het voorzitterschap van de Raad. Nederland was van november 2003 tot mei 2004 voorzitter.