Stelt u zich de volgende casus voor: een Pools bouwbedrijf stuurt een werknemer voor een half jaar naar Nederland. Heeft de Pool dan recht op de Nederlandse sociale uitkeringen zoals kinderbijslag? Voor dit soort vraagstukken heeft de Europese Commissie nu een handleiding opgesteld.
Een Roemeense moeder van 24 jaar woont sinds 2010 in de Duitse stad Leipzig met haar zus en haar zoontje. Ze heeft geen werk en vraagt een uitkering (Hartz IV) aan maar de lokale sociale dienst weigert uit te keren. De vrouw zegt als inwoner van Duitsland recht te hebben op de Duitse sociale voorzieningen en stapt naar de rechter. Het Europese Hof van Justitie buigt zich nu over haar zaak.
Handleiding
Om bovenstaand getouwtrek te voorkomen, heeft de Europese Commissie maandag een speciale handleiding uitgegeven. Het document is een leidraad waarmee bedrijven en instituties kunnen vaststellen waar de ‘gewone verblijfplaats’ van een EU-burger ligt.
Volgens Europese regels kan een arbeidsmigrant maar in één lidstaat recht hebben op sociale zekerheid. Maar wat nu als een EU-burger in het ene land woont en in het andere werkt?
Posting state
De handleiding komt met voorbeelden over een werknemer die op tijdelijke basis in een ander EU-land werkt voor een bedrijf in zijn thuisland.
Als de arbeidsduur korter is dan 24 maanden, blijft hij officieel een werknemer in het zendende land (posting state) met bijkomende sociale zorg. Maar als hij langer blijft, of een werknemer in het gastland vervangt, dan heeft hij recht op diens sociale rechten en plichten.
Discriminatie
De handleiding moet voorkomen dat lidstaten ‘discriminerende maatregelen’ nemen tegen arbeidsmigranten. Zo vindt Groot-Brittannië het maar niets dat Bulgaren die in het Britse koninkrijk wonen en werken kinderbijslag krijgen voor kinderen die in het thuisland verblijven.
De gemeente Rotterdam komt met een extra inschrijvingsprocedure voor arbeidsmigranten en kan het toekennen van een Burger Service Nummer (dat toegang geeft tot alle sociale voorzieningen) uitstellen totdat zeker is dat de werknemers niet worden uitgebuit of met velen in een pand wonen. En Duitsland waarschuwt ervoor dat het uitgebreide sociale vangnet voor Duitse werknemers geen ‘pinautomaat‘ is voor andere ingezeten van de EU. Binnen de EU is immers nog altijd een grote sociale ongelijkheid die niet moet worden ontkend.
Geen misbruik
Volgens de Hongaarse eurocommissaris László Andor is de handleiding er juist is om misbruik van sociale regelingen te voorkomen: ‘De EU-wetgeving omvat duidelijke waarborgen om te voorkomen dat mensen misbruik maken van de socialezekerheidsstelsels van andere EU-landen. Deze gids zal het voor de autoriteiten van de lidstaten gemakkelijker maken om deze waarborgen toe te passen.’
‘Maar,’ zo zegt Andor, ‘het recht op vrij verkeer van personen moet worden gewaarborgd. Discriminerende restricties zijn derhalve verboden.’