Sinds het allereerste plan uit 1947 werden de voorwaarden voor vrede met Israël vanuit Palestijns oogpunt steeds armoediger, schrijft Robbert de Witt. Maar de onderhandelingspositie van de Palestijnen verslechterde ook steeds meer. Nu dreigen zelfs de Arabische landen er genoeg van te krijgen.
De echt verrassende reacties op het alomvattende vredesplan van Donald Trump kwamen uit de Arabische wereld. Het plan van de Amerikaanse president, van tachtig pagina’s dik, dat belooft eindelijk een permanente oplossing te bieden voor het Israëlisch-Palestijnse conflict, werd daar namelijk niet meteen weggehoond. Verrassend, want al sinds de oprichting van de Joodse staat steunen de Arabische landen de Palestijnen, hun Arabische broeders, in vredestijd (maar vooral in oorlog).
Robbert de Witt (1978) is Buitenlandredacteur bij Elsevier Weekblad. Hij blogt wekelijks op donderdag over mondiale ontwikkelingen en de gevolgen ervan voor Nederland en Europa.
Maar zie, bij de presentatie in het Witte Huis dinsdag waren ook vertegenwoordigers uit de Verenigde Arabische Emiraten, Oman en Bahrein aanwezig. Als die er niets in zouden zien, waren ze natuurlijk thuisgebleven.
‘Saudi-Arabië steunt elke inspanning die een rechtvaardige en alomvattende oplossing biedt voor de Palestijnse zaak,’ klonk het uit Riaad. Een andere Arabische grootmacht, Egypte, was al even (voorzichtig) positief: ‘De Arabische Republiek Egypte waardeert de voortdurende inspanning van de Amerikaanse regering om een alomvattend en rechtvaardig akkoord te bereiken over het Palestijnse probleem, en daarmee bij te dragen aan een stabiel en veilig Midden-Oosten en het Israëlisch-Palestijns conflict te beëindigen.’
De Palestijnen moeten veel slikken
In Iran, Turkije, bij links Amerika en in veel Europese landen werd daarentegen vooral negatief gereageerd. Daar heeft men natuurlijk ook meer oog voor de positie van de underdog, en dat zijn de Palestijnen. En die hebben inderdaad wel gunstiger vredesplannen gezien.
Volgens het plan, waar Trumps schoonzoon Jared Kushner drie jaar op heeft lopen broeden, moeten de Palestijnen veel slikken: beoogd Palestijns gebied op de Westelijke Jordaanoever waar Israëlische nederzettingen zijn gebouwd, krijgen ze niet. Net zo min als een hele strook grond langs de grens met Jordanië. Hun hoofdstad wordt Oost-Jeruzalem – althans, enkele buitenwijken in het uiterste oosten van de stad. Terugkeer van de inmiddels zeven miljoen Palestijnen wier voorouders ooit in het gebied woonden dat nu Israëlisch is: geen sprake van. Een eigen leger of veiligheidsdienst kunnen ze ook op hun buik schrijven.
‘Wij laten ons niet omkopen’
Wel wordt de Palestijnen miljarden dollars beloofd, komt er volgens het plan een tunnel onder Israëlisch gebied, van de Westelijke Jordaanoever naar Gaza, en krijgen de Palestijnen stukken land dat nu Israëlisch is, ter compensatie van de nederzettingen.
Vijf redenen waarom u deze steenrijke ondernemer moet kennen: Erel Margalit, de koning Midas van Israël
Maar de Palestijnse leider Mahmoud Abbas zei al ‘nee’ voordat deze details bekend waren: ‘Wij laten ons niet omkopen.’
Niets nieuws, want de afgelopen decennia wezen de Palestijnen keer op keer vredesplannen af.
Het gunstigste plan dat ooit is voorgelegd aan de Palestijnen was het allereerste, het verdelingsplan van de Verenigde Naties uit 1947 (een eigen staat). Sindsdien zijn, vanuit Palestijns oogpunt, de voorwaarden steeds armoediger geworden. De onderhandelingspositie van de Palestijnen verslechterde ook steeds meer: de onderlinge verdeeldheid is groot (de belangrijkste partijen Hamas en Fatah staan tegenover elkaar) en dreigt permanent te worden. Dat maakt onderhandelingen moeilijk en een zelfstandige Palestijnse staat lastig.
Wat heeft het de Palestijnen precies gebracht?
Intussen brokkelt de steun van de Arabische landen af. Tegenover Iran zochten die de afgelopen jaren steeds meer toenadering tot Israël. Ze weten zich met Trump bovendien weer verzekerd van de steun van Amerika (Trumps voorganger Barack Obama liet hen vallen). Trump belooft ze, als onderdeel van Kushners voorstel, ook nog miljarden dollars.
Zo dreigt het gevaar dat hun Arabische bondgenoten langzaamaan ook genoeg krijgen van de Palestijnen die vredesplannen maar blijven afwijzen. Trump zinspeelt al op take it or leave it: ‘Zonder de Palestijnen is er geen deal, en dat is ook prima. Het leven gaat verder.’
Met het vooruitzicht dat een volgend plan opnieuw wat ongunstiger kan worden, zouden de Palestijnen zich toch eens moeten afvragen wat hun houding ze precies oplevert.