Nu de Britten zich hebben losgewrikt uit Europa, kunnen ze weer zelf bepalen in wat voor wereld ze het alleen moeten zien te rooien. Maar ook de regering-Johnson worstelt met China, leest Robbert de Witt in de pas onthulde Britse visie op de wereld.
De afgelopen decennia was het Verenigd Koninkrijk vooral een Europese macht. Meer dan Frankrijk of Duitsland was het Verenigd Koninkrijk ook gericht op de Verenigde Staten, maar de Britse rol in Europa vroeg nu eenmaal zoveel aandacht, tijd en energie, dat die de Britten ervan weerhield om naar de buitenwereld te kijken.
Robbert de Witt (1978) is Buitenlandredacteur bij EW. Hij blogt wekelijks op donderdag over mondiale ontwikkelingen en de gevolgen ervan voor Nederland en Europa.
Dat zal veranderen, want dit is het jaar van het definitieve Britse afscheid van Europa. En dat jaar werd ingeleid met hoongelach aan de andere kant van het Kanaal, toen de eerste drones over de lange files naar de haven van Dover vlogen. Zie je wel, dat wordt ellende. Daar hoor je amper meer iets over, hoewel ook Nederlandse ondernemers vast nog hinder ondervinden van de nieuwe grens tussen Nederland en het Britse eiland.
Europa komt amper voor
in Johnsons plannen
Maar de Britten zijn al weer verder. Deze week presenteerde de regering van premier Boris Johnson eindelijk de langverwachte visie op de plek die de Britten willen innemen in de wereld, de zogeheten Integrated Review on Foreign and Security Policy. En daarin komt maar weinig Europa voor. Zoals Barack Obama ruim tien jaar geleden al deed, verplaatst Johnson de blik van zijn land van Europa naar Azië.
Het is gemakkelijk om cynisch te doen over het optimisme dat uit de pagina’s opstijgt. Zo willen de Britten fors investeren in wetenschappelijke en militaire innovatie om op dit vlak een ‘super power’ te worden. De Britten hebben nog een lange weg te gaan voordat ze de Amerikanen en Chinezen op dit vlak naar de kroon kunnen steken, denk je dan snel. Maar dat is al te kortzichtig. Het Verenigd Koninkrijk is natuurlijk een economische en militaire dwerg naast die twee, maar dat betekent niet dat het land niet een heel nuttige rol kan spelen in de confrontatie tussen de beide supermachten, of die nu alleen economisch zal blijken te zijn of ook militair. Het nog veel kleinere Israël doet op dit gebied immers ook mee met de grote jongens.
Bovendien weten de Britten heel goed waarin hun land nog altijd een grootmacht is: kernwapens. Deel van de nieuwe toekomstvisie is dan ook dat het aantal kernkoppen mag worden vergroot, van 180 naar 260.
Lees ook dit commentaar van Robbert de Witt: Nederlandse marine moet Amerikanen
helpen in Zuid-Chinese Zee
China beteugelen
Er is meer. Onlangs wees Philip Davidson, de Amerikaanse admiraal en opperbevelhebber van de Amerikaanse marine in de Indische en Stille Oceaan, erop dat China de Verenigde Staten op maritiem vlak voorbij lijkt te varen. Hij memoreerde dat China zomaar even drie vliegdekschepen bouwt – reusachtige drijvende forten die een tijd werden gezien als relieken uit het verleden, maar volgens veel grote zeevarende naties nog altijd strategische voordelen bieden. Welnu, de Britten laten er momenteel twee bouwen. De eerste, de HMS Queen Elizabeth maakt deze zomer zijn maiden journey – naar Azië.
Zo sluit ook het Verenigd Koninkrijk zich aan bij de Quad, de coalitie van landen die de Chinese expansiedrift willen beteugelen. De vier Quad-landen (Verenigde Staten, India, Japan en Australië) patrouilleren bij toerbeurt door de Zuid-Chinese Zee, om te voorkomen dat China daar de baas gaat spelen. Onlangs maakte ook de Duitse regering bekend er komende zomer een marineschip naartoe te sturen.
De regering-Johnson zet meteen een vliegdekschip in. Want, zegt de Britse regering, het demografische en economische zwaartepunt van de wereld verschuift naar die regio, en daar moeten de Britten dus aanwezig zijn.
De echte vijand is…
Wat betreft de houding tegenover China zijn de plannen nogal ambivalent – tot ergernis overigens van veel van Johnsons conservatieve partijgenoten. Want Londen mag China als een systeemrivaal zien, de echte vijand is Rusland. Met China wil het Verenigd Koninkrijk blijven samenwerken op vooral economisch terrein.
Hier wreekt zich de nieuwe, kleinere status van het Verenigd Koninkrijk. Zonder de economische macht van de EU achter zich, moeten de Britten zelf handelspartners zoeken en verdragen sluiten om hun welvaart op peil te houden. En ja, dan kunnen ze moeilijk om de economische aantrekkingskracht van de Chinezen heen.
Alle dure militaire plannen moeten wel worden betaald.