Aan Poetins agressieve houding in Oekraïne liggen de kwetsbaarheden van onder meer Amerika en Duitsland ten grondslag, schrijft Roberta N. Haar. ‘Hoe keren we terug naar normale vijandelijkheden?’
De afgelopen weken hebben diverse mensen me gevraagd wat ik vind van de toegenomen spanningen tussen Rusland en de NAVO aan de grens van Oekraïne. De meestgestelde vragen gaan over wat de Russische president Vladimir Poetin denkt te bereiken met zijn provocaties, en of ik denk dat een oorlog waarschijnlijk is.
Roberta N. Haar is Professor of Foreign Policy Analysis and Transatlantic Relations aan de Universiteit Maastricht en het University College Maastricht.
Een veelgestelde vraag is ook waarom Poetin deze confrontatie juist nu zoekt. Er zijn interne, binnenlandse redenen, bijvoorbeeld dat Poetin de Oekraïens-Russische kwestie wil ‘oplossen’ vóór de Russische presidentsverkiezingen in 2024. De meer pregnante redenen zijn de verschuivende externe factoren waarop Poetin met hernieuwde intensiteit reageert. Want het is natuurlijk niet voor het eerst dat hij soldaten verzamelt om een antwoord van het Westen uit te lokken, noch is het de eerste keer dat hij zich mengt in de interne aangelegenheden van buurlanden. In juni 2021 stemde de Amerikaanse president Joe Biden vooral in met een één-op-één-ontmoeting met Poetin omdat duizenden Russische militairen zich verzamelden aan de Oekraïense grens.
Poetin oefent druk uit op nieuwe Duitse coalitie
De machtsoverdracht in Duitsland na 16 jaar Angela Merkel, is de eerste externe reden voor Poetin om deze tactiek opnieuw in te zetten. Ditmaal met 130.000 soldaten aan de Oekraïense grens. Duidelijk is dat SPD-leider en bondskanselier Olaf Scholz de erfenis van Willy Brandts Ostpolitik en Gerhard Schröders vriendschappelijke betrekkingen met Poetin laat meewegen in zijn ingetogen reactie op de Russische agressie. Leden van het Amerikaanse Congres uitten hierover al hun frustratie en noemden Duitsland een ‘onbetrouwbare bondgenoot’, terwijl de Letse minister van Defensie Artis Pabriks, ook uit een bevriende natie, het Duitse standpunt zelfs ‘immoreel en hypocriet’ noemde.
Lees ook dit achtergrondstuk:
De beide andere kleuren in de Duitse verkeerslichtcoalitie zijn de Groenen en de Vrije Democraten (FDP). Al tijdens de verkiezingen trachtte Poetin actief de mogelijke winst van partijleidster Annalena Baerbock van de Groenen te ondermijnen. Baerbock heeft zich expliciet uitgesproken tegen de onderzeese Nord Stream 2-pijpleiding voor vloeibaar gas tussen Rusland en Duitsland. De groeiende Duitse afhankelijkheid van Russisch gas, de militaire dreigementen en ultimatums, gecombineerd met de onverklaarbare reductie van de gasexport naar Europa in december vorig jaar (waardoor de prijzen plots de hoogte in gingen), zorgen voor een immense druk op de nieuwe coalitie in Berlijn om zich welwillend op te stellen tegenover de Russische doelstellingen. In het bijzonder bij het verlenen van de definitieve vergunning voor gastransport via Nord Stream 2.
Biden toont zich kwetsbaar
Poetins tweede reden heeft alles te maken met de Amerikaanse president Joe Biden en zijn regering, aangeschoten wild na het fiasco in Afghanistan en het verzet in het Congres tegen Bidens belangrijkste binnenlandse plannen. Die tegenslagen ondermijnen Bidens electorale positie aanzienlijk bij de midterm-verkiezingen in november 2022 en de presidentsverkiezingen van 2024.
Laden…
Word abonnee en lees direct verder
Al vanaf €15 per maand leest u onbeperkt alle edities en artikelen van EW. Bekijk onze abonnementen.
Bent u al abonnee en hebt u al een account? log dan hier in
Verder lezen?
U bent momenteel niet ingelogd of u hebt geen geldig abonnement.
Wilt u onbeperkt alle artikelen en edities van EW blijven lezen?
Er ging iets fout