Met Gorbatsjov overleed deze week de laatste leider van de Sovjet-Unie. Een misdadig imperium, gebouwd op geweld, onderdrukking en bovenal leugens. Gorbatsjovs opvolger Jeltsin maakte een einde aan de Sovjet-Unie, maar omdat aan de leugens geen einde kwam, kon Vladimir Poetin een despotisch regime laten verrijzen op de vruchtbare Russische grond, schrijft Afshin Ellian.
Afshin Ellian
Prof.mr.dr. Afshin Ellian (Teheran, 1966) is hoogleraar encyclopedie van de rechtswetenschap en wetenschappelijk directeur van het Instituut voor Metajuridica aan de rechtenfaculteit van de Universiteit Leiden. Hij schrijft wekelijks onder meer over de idealen en vrijheden van de westerse cultuur.
Michael Gorbatsjov is in de geschiedenis heengegaan. Hij bevrijdde de Oost-Europese landen die in de ijzeren greep van Moskou waren. Jozef Stalin deelde Europa in tweeën. Destijds, aan het eind van de Tweede Wereldoorlog, waren Groot-Brittannië en Amerika niet in staat om Stalins wil te breken. Dit leidde tot een grote tragedie in Oost-Europa.
Tegelijkertijd veroorzaakte deze deling een lange onzekere periode in West-Europa. De dreiging van nucleaire wapens gericht op de westerse steden was niet een fictieve, maar een reële dreiging. Gorbatsjov wordt echter meer gerespecteerd in Europa en Amerika dan in zijn eigen land.
Opheffen Sovjet-Unie was nooit de intentie van Gorbatsjov
De opheffing van de Sovjet-Unie is nooit en te nimmer Gorbatsjovs intentie geweest. Het socialisme met ‘een menselijk gezicht’ was Gorbatsjovs ideaal, een vreemd ideaal. Sommigen interpreteerden dit als een sociaal-democratische wending. Dan zou de Sovjet-Unie in een soort Zweden of Denemarken veranderen.
Een verschrikkelijke misvatting! De Scandinavische verzorgingsstaat is niet gebaseerd op een revolutie. Anders gezegd heeft de sociaal-democratie daar geen bloedbad aangericht om een sociale verzorgingsstaat op te richten. Die kwam op een democratische wijze tot stand. De tegenstanders verdwenen niet in gevangenissen. Evenmin werd en wordt de persvrijheid in Scandinavische landen ondermijnd.
Sovjet-Unie was gefundeerd op bloedbaden
De Sovjet-Unie was juist gefundeerd op bloedbaden: de burgeroorlog na de bolsjewistische staatsgreep (Oktoberrevolutie) en de Grote Terreur van Stalin. Elke keer wanneer Gorbatsjov de oprichting van de Sovjet-Unie vierde, eerde hij de misdadigers. In de geschiedenis van de Sovjet-Unie werd nooit iemand strafrechtelijk ter verantwoording geroepen wegens misdaden tegen de menselijkheid. Ondanks het feit dat de Sovjet-Unie zichzelf als een historische schepping beschouwde, was de georganiseerde vergetelheid (de historische feiten) de kerntaak van de Sovjetstaat. Terecht kwalificeerde de Franse filosoof Claude Lefort de Sovjet-Unie als ‘een maatschappij zonder geschiedenis’.
Er was een andere optie mogelijk voor de Sovjet-Unie: het China-model. Dan zou Gorbatsjov met zijn partij nog steeds aan de macht geweest zijn: staatskapitalisme zonder persvrijheid, zonder mensenrechten en democratie. De democratische openheid was de grootste vijand van de Sovjet-Unie. Er was nog een vijand: de Sovjetrepublieken. Deze republieken waren nooit vrijwillig tot de Sovjet-Unie toegetreden. Tadzjikistan of Azerbeidzjan behoorden tot de jaren dertig van de negentiende eeuw, dus ongeveer 190 jaar geleden, tot Perzië. Zij en andere Perzische gebieden werden door Tsaren veroverd. De Sovjet-Unie heeft moeiteloos al die Tsaristische veroveringen ingelijfd. De Sovjetstaat kon deze gebieden behouden dankzij terreur, excessief geweld.
Laden…
Word abonnee en lees direct verder
Al vanaf €15 per maand leest u onbeperkt alle edities en artikelen van EW. Bekijk onze abonnementen.
Bent u al abonnee en hebt u al een account? log dan hier in
Verder lezen?
U bent momenteel niet ingelogd of u hebt geen geldig abonnement.
Wilt u onbeperkt alle artikelen en edities van EW blijven lezen?
Er ging iets fout