Het cruciale succes van het onderzoek naar de Capitoolbestorming

Een aanklacht tegen Donald Trump, waarvoor anderhalf jaar werd uitgetrokken. Dat is de samenvatting van het onderzoek naar de bestorming van het Capitool. Het baanbrekende onderzoek door negen leden van het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden deed de Amerikaanse kiezer inzien dat de democratie serieus is aangevallen, schrijft Victor Pak.

Spannend was de laatste openbare hoorzitting niet meer. Op maandag 19 december liet de onderzoekscommissie het eigen werk nog eens de revue passeren. Het werd een samenvatting van de verhoren die Amerika afgelopen zomer in hun greep hielden.

Oproep aan het ministerie
van Justitie is overbodig

Het onderzoek eindigde met de onnodige oproep aan het ministerie van Justitie om de oud-president te vervolgen. Dat is uniek en ook een wanhoopsdaad. Het ministerie van Justitie doet zelf al onderzoek met de speciaal daartoe aangestelde onafhankelijk aanklager Jack Smith. Uiteindelijk bepaalt het ministerie of Trump moet worden vervolgd.

De oproep bleek een slap slotakkoord van een verder spetterend onderzoek. De reeks van acht zinderende verhoren afgelopen zomer veranderde het verhaal van de Capitool-bestorming. Dat was geen uit de hand gelopen demonstratie, maar de laatste episode van een complot dat Trump aan de macht moest houden.

Familie en naaste medewerkers namen afstand van Trump

Om tot die conclusie te komen spitten de zeven Democraten en twee Republikeinen in de commissie tal van documenten door. Ook verhoorden zij zo’n duizend betrokkenen. Onder wie de minister van Justitie onder Trump, Bill Barr.

Barr zei dat de president na de verkiezingen in 2020 ‘het zicht op de realiteit kwijt was’. Stelselmatig negeerde Trump de bewijzen dat er geen fraude was gepleegd bij de stembusgang. Trumps dochter Ivanka Trump vertelde de onderzoekscommissie dat zij het eens was met Barr.

Het spectaculairst was het verhoor van Cassidy Hutchinson, de belangrijkste vertrouwelinge van Trumps hoogste ambtenaar Mark Meadows. Hutchinson vertelde hoe zij na een fel overleg tussen Trump en haar baas de ketchup van de muren zag druipen. Een sappig verhaal, dat toonde hoe de commissie het publiek aan de buis gekluisterd wist te houden. Mede dankzij de adviezen van een ingehuurde televisieproducent.

Capitool-bestorming werd wanhoopsoffensief

Belangrijker dan de sensatiezucht waren de getuigenissen van ambtenaren uit Amerikaanse staten als Georgia en Arizona. Zij vertelden over de druk die op hen werd uitgeoefend. Zij moesten stemmen zien te vinden die de verkiezingsuitslag in die staten zou veranderen. Zodat niet Joe Biden, maar Donald Trump alsnog als winnaar uit de bus zou komen.

Die wanhoopspoging faalde. Net als Trumps pogingen om zijn vicepresident Mike Pence te beïnvloeden. Trump dichtte, mede ingefluisterd door zijn advocaat John Eastman, Pence veel te veel macht toe. De vicepresident zou door de staten vastgestelde verkiezingsuitslagen kunnen afwijzen. Een recht dat de vicepresident helemaal niet heeft.

Zo werd de Capitool-bestorming op 6 januari een wanhoopsoffensief. Alle andere wegen om aan de macht te blijven, waren voor Trump doodgelopen. Het blijft  onwerkelijk dat een Amerikaanse president op een dergelijke wijze de aanval opent op zijn eigen democratie.

Het onderzoek is niet onopgemerkt gebleven

De kiezer was geïnteresseerd in het onderzoek. Dat bleek uit de onverwacht hoge kijkcijfers, gemiddeld zo’n dertien miljoen per hoorzitting, en de uiteindelijke resultaten bij de tussentijdse verkiezingen.

Steun van Trump bleek voor Republikeinse kandidaten een blok aan het been. Republikeinse kandidaten die door Trump werden gesteund, scoorden gemiddeld 5 procent lager dan Republikeinse kandidaten zonder de steun van de oud-president. Wie als kandidaat ook nog eens de verkiezingsuitslag van 2020 ontkende, scoorde gemiddeld nog een procentpunt slechter.

Met haar gedegen werk schreef de onderzoekscommissie historie. Het is niet onopgemerkt gebleven, zoals van te voren nog werd gevreesd.