Terwijl vrouwen in Afghanistan en Iran voor vrijheid strijden, is het in het Westen stil. Ook hier leven vrouwen nog altijd niet in volledige vrijheid en is immigratie uit landen waar geen gelijkwaardigheid is, een risicio. Waakzaamheid is geboden, evenals steun voor de vrouwenstrijd elders, schrijft Carla Joosten.
De onderdrukking van de vrouw is geen nieuws. Zeker niet die in Afghanistan, al moest daar de Taliban weer aan de macht komen om het allemaal nog een graadje erger te maken. Meisjes mochten er al niet meer naar de middelbare school en intussen ook niet meer naar de universiteit.
Moet van de islam, menen mannen die het land verder naar de afgrond duwen. Het tekort aan artsen en andere geschoolde krachten, waar vooral gewone burgers onder lijden, maakt hun niet uit. Schermend met het geloof laten ze het volk creperen en martelen en verkrachten ze vrouwen.
In Iran pikken vrouwen de onderdrukking niet meer. Ze ontketenden er een protest tegen het vrouwvijandige islamitische regime, dat intussen al vier maanden voortduurt. De beelden van vrouwen die hun hoofddoek afwerpen en hun haren in de wind laten wapperen, maakten over de hele wereld indruk. Jonge mannen sloten zich bij de vrouwen aan. Met gevaar voor eigen leven bevechten ze hun onderdrukkers. Nooit eerder sinds de ayatollahs in 1979 de macht grepen, was de kans op een revolutie zo groot.
Wat doet het Westen tegen het fundamentalisme dat binnensluipt?
De onverschrokkenheid in een staat die er niet voor terugdeinst vrouwen te martelen en te doden, roept ook een andere vraag op. Hoe is de omgang in het Westen met fundamentalisme? Hoeveel vrouwen worden hier gedwongen zich aan onderdrukkende en vernederende wetten te houden? Hoeveel vrouwen verblijven in het Westen gedwongen binnenshuis?
Het is alweer twee decennia geleden dat Ayaan Hirsi Ali in Nederland haar strijd voor de vrijheid van meisjes en vrouwen begon. Ze publiceerde boeken over haar eigen leven en maakte furore in de media met kritiek op de islam en speciaal de positie van de vrouw in dat geloof. Die kritiek kwam haar te staan op doodsbedreigingen. En in linkse kring werden haar voortdurende waarschuwingen voor de negatieve gevolgen van migratie niet gepruimd.
Veel vrouwen met een islamitische achtergrond hebben sindsdien een plek veroverd in het Westen, maar niet alle vrouwen leven hier in vrijheid, zoals Lale Gül met haar boek Ik ga leven toonde. Net als Hirsi Ali maakte ook zij furore in de media en net als haar Somalische voorganger wordt zij met de dood bedreigd.
Lees meer over Lale Gül: EW’s Nederlander van het jaar van 2021
Vrijheid in het Westen? Die vrijheid is er niet voor iedereen. Achterlijke gebruiken als meisjesbesnijdenis, eerwraak, scheiding van mannen en vrouwen en de ‘kuisheidsdoctrine’ die vrouwen dwingt zich gesluierd te beschermen tegen seksbeluste mannen, schieten wortel in Europa, waarschuwde Hirsi Ali, die vorig jaar weer eens vanuit Amerika van zich liet horen.
Ze had onderzoekers feiten laten verzamelen over de komst van miljoenen immigranten uit patriarchale, islamitische samenlevingen naar liberaal Europa. Veelal jonge mannen, onvoorbereid op een seksueel vrijgevochten cultuur, die met hun gedrag de door het feminisme verworven vrijheden voor vrouwen zouden bedreigen.
Of de feministische verworvenheden echt gevaar lopen?
Of het zo erg is als Hirsi Ali beweert, namelijk dat feministische verworvenheden gevaar lopen? Dat weet niemand. Voor de vrouwen in Afghanistan is dat geen vraag meer. Die hebben even van de vrijheid kunnen proeven, maar worden terug de Middeleeuwen in geduwd.
De hoop is gevestigd op Iraanse vrouwen en hun bondgenoten. Vreemd is wel dat hun strijd in het Westen weinig weerklank vindt. Is het niet gek dat de vrouwen daar hun hoofddoek afwerpen terwijl die hoofddoek hier steeds meer inburgert?
Hier klinkt vooral dat het al dan niet dragen van een hoofddoek een kwestie van vrije keuze is. Dat is maar de vraag, maar dan nog: het zou toch te denken moeten geven dat vrouwen in Iran hun leven wagen om de hoofddoek af te werpen en vrouwen er hier mee rondlopen. Niets is zwart-wit in het leven. Het is een teken van vrijheid dat je de hoofddoek hier mag dragen als je dat zelf wilt. Die zelfbeschikking is dan wel voorwaarde.