Uitspraken Macron over Taiwan en Amerika zijn onverantwoordelijk

De Franse president Macron heeft met uitspraken over Taiwan onnodig schade toegebracht aan de relatie tussen de Europese Unie en de Verenigde Staten. Dat is link, want Taiwan is wel degelijk belangrijk én de Europese Unie kan Vladimir Poetin zonder Amerikaanse steun niet stoppen, meent René van Rijckevorsel.

Tijdens een vlucht van Peking naar de zuidelijke Chinese stad Guangzhou nam Emmanuel Macron de tijd om journalisten te woord te staan. In het regeringsvliegtuig COTAM Unité sprak hij met de hoofdredacteur van Politico en twee Franse journalisten. En hoe.

Het werd een opmerkelijk gesprek. Niet zo verrassend was dat de Franse president het weer had over zijn favoriete onderwerp, ‘strategische autonomie’ voor Europa, dat een ‘derde supermacht’ zou moeten worden.

Anders was het met de manier waarop Macron het vraagstuk Taiwan benaderde. Die zal niet alleen in Amerika de wenkbrauwen hebben gefronst, maar waarschijnlijk ook in Den Haag, waar Taiwan (vanwege onder meer ASML) wel degelijk als strategisch belangrijk wordt gezien.

Misschien dat premier Mark Rutte er vandaag of morgen nog aan appeltje over kan schillen met Macron, die dezer dagen op staatsbezoek is in Nederland.

‘Ons aanpassen aan een ritme dat is gekozen door anderen?’

Dit zei Macron in het Chinese luchtruim over Taiwan: ‘De vraag die Europeanen moeten beantwoorden […] is het in ons belang om [een crisis] over Taiwan te versnellen? Nee. Het ergste zou zijn om te denken dat wij Europeanen op dit onderwerp volgzaam moeten zijn en ons aanpassen aan het Amerikaanse ritme en een Chinese overreactie. Waarom moeten wij ons aanpassen aan een ritme dat is gekozen door anderen?’

Europa moet geen ‘vazal’ zijn, zei Macron, maar een ‘derde pool’, naast de Verenigde Staten en China. Zijn eigen positie bepalen, en zich niet voegen naar een logica van ‘blok tegen blok.’ Kortom: op mijn steun hoeven de Amerikanen niet te rekenen als het komt tot een conflict rond Taiwan.

De uitspraken van Macron kunnen behalve door de wens om strategisch autonoom te zijn, ook zijn ingegeven door de grote afhankelijkheid van China. De Europese Unie zal de gewenste energietransitie zien mislukken als het niet langer kan rekenen op kritieke grondstoffen uit China.

Luister ook de EU-podcast BruXL met René van Rijckevorsel en Matthijs van Schie over dit onderwerp (tekst gaat hieronder verder):

Bespiegelingen Macron passen in een traditie van Franse geopolitiek

In het Witte Huis zullen ze zeker niet amused zijn geweest door de uitspraken van de president van de leidende natie in de Europese Unie en de enige met kernwapens bovendien.

Zijn bespiegelingen passen wel in een traditie van eigenwijze Franse geopolitiek. Zo wilde president Charles de Gaulle veertig jaar geleden een autonome positie tussen de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie.

De officiële Amerikaanse reacties waren vrij ingehouden. De woordvoerder van de Nationale Veiligheidsraad van het Witte Huis prees tweede paasdag nog eens de ‘geweldige bilaterale samenwerking’ als het gaat over veiligheidskwesties in Oekraïne, de Indo-Pacific, de Sahel en elders.

‘Laat Europa zelf Oekraïne maar afhandelen’

De Amerikaanse oppositie ziet het anders. ‘Als Europa geen partij kiest in het conflict over Taiwan tussen de Verenigde Staten en China, dan zouden wij misschien ook geen partij moeten kiezen. Laat ze zelf Oekraïne maar afhandelen,’ reageerde de Republikeinse senator Marco Rubio.

Ook in Europa was er terecht veel kritiek op Macron. Het prominente Duitse CDU-parlementslid Norbert Roettgen zei dat de president ‘erin was geslaagd om zijn reis naar China om te zetten in een pr-coup voor Xi en een ramp voor het buitenlands beleid voor Europa.’ De Franse president  zou zich volgens hem  steeds meer isoleren in Europa. De Frans-Duitse relaties zijn inderdaad niet best, door andere opvattingen over de oorlog in Oekraïne en kernenergie.

De eveneens Duitse leider van de grootste fractie in het Europees Parlement, Manfred Weber (EVP), twitterde: ‘Om onze vrijheid te beschermen, moeten democraten samen optrekken ter verdediging van een op regels gebaseerde wereld, zowel in Oekraïne als in Taiwan. We moeten onze alliantie met de Verenigde Staten versterken!’