Superuitstoters als China duiken, ‘schuldig’ Westen zal Klimaatfonds moeten betalen

Er zijn buiten het Westen natuurlijk veel landen welvarend genoeg om bij te dragen aan het compensatie- en schadefonds voor het klimaat. Die dertig jaar geleden nog ontwikkelingslanden waren, maar zich met rokende schoorstenen een weg naar de economische top vochten. Gaan zij wel meebetalen, vraagt Robbert de Witt zich af.

Uiteindelijk gaat het toch om geld. Ondanks de plechtige verklaringen, de emotionele oproepen, de sombere scenario’s of de hoopvolle beloftes, is de belangrijkste vraag op de Klimaattop: welke landen gaan betalen voor peperduur klimaatbeleid?

Ontwikkelingslanden vinden het niet eerlijk als zij meteen moeten vergroenen, terwijl zij nog lang niet zo welvarend zijn als geïndustrialiseerde landen. Die konden zoveel voorspoed bereiken doordat zij nog geen rekening hoefden te houden met klimaatopwarming. Het is gemakkelijker om rijk te worden dankzij goedkope energie van steen- en bruinkool, dus geef ‘arme’ landen de tijd om zich ook te ontwikkelen. Intussen zouden de rijke industrielanden geld moeten storten in een fonds dat de ontwikkelingslanden helpt te vergroenen en om te gaan met de gevolgen van klimaatverandering.

Westerse landen trekken de portemonnee voor klimaat

Al op de eerste dag van de Klimaattop in Dubai was in dit opzicht succes te melden: zo’n schade- en compensatiefonds, waar al decennia over wordt gesproken, komt er. En westerse landen trekken de portemonnee: de Europese Unie betaalt 225 miljoen euro, het Verenigd Koninkrijk zo’n 45 miljoen, Japan 10 miljoen. Zelfs de Verenigde Staten, lang tegenstander van dit fonds, betaalt nu mee: 17,5 miljoen dollar.

Maar die paar honderd miljoen is alleen voor het oprichten van het fonds. Volgens uiteenlopende schattingen zijn jaarlijks tientallen miljarden nodig. En nu komt het: er zijn natuurlijk buiten het Westen ook heel veel landen welvarend genoeg om mee te betalen. Dertig jaar geleden waren zij misschien nog ontwikkelingslanden, maar al vervuilend hebben ze zich een weg naar de mondiale economische top gevochten.

Hoezo is China nog een ontwikkelingsland?

China stoot inmiddels drie keer zoveel CO₂ uit als de hele EU bij elkaar: 15 miljard tegen 4,5 miljard ton per jaar. En de Europese uitstoot is gedaald sinds 1990, waar die van China alleen maar groeit.

Toch staat China bij de VN nog altijd te boek als ontwikkelingsland – hoewel Peking intussen honderden miljarden uittrekt voor de Nieuwe Zijderoute, om zichzelf en allerlei minder welvarende landen vooruit te helpen. Hoezo ontwikkelingsland?

Het schuldbesef over welvaart en klimaat in het Westen zit diep

Hetzelfde geldt voor steenrijke olieproducerende Golfstaten. Terwijl Saudi-Arabië amper weet wat het met de verdiende oliemiljarden moet doen, hoeft het niet te betalen voor het schadefonds. Want tja, het is officieel geen ontwikkelde natie.

Van afstand zie je het al aankomen: het schuldbesef over de bereikte welvaart in het Westen zit diep. En grote vervuilers elders zijn handig genoeg om weg te duiken voor hun verantwoordelijkheid. Dat wordt dus westers geld lappen.