Progressief Amerika valt van drugsgeloof

In rap tempo legaliseerden progressieve Amerikaanse steden en staten allerhande drugs. Het leidde tot veel criminaliteit en verslaafde daklozen in steden als Portland en San Francisco. Na lokaal verzet worden de regels weer strenger, schrijft Victor Pak.

Fraai liggen de straten in Portland er al lang niet meer bij. Zeker ’s avonds en in de weekeindes zijn die het domein van drugsverslaafden. Het zet de leefbaarheid in grote delen van de stad onder druk.

Het westelijk gelegen Portland staat zich voor op zijn vrije, vooruitstrevende geest. Daarom gaat het al decennialang gemakzuchtig om met drugs. Portland is de grootste stad in de staat Oregon, die al in 1973 het bezit van kleine hoeveelheden cannabis legaliseerde. In 2015 stond Oregon ook het gebruik ervan toe. In 2020 legaliseerde de staat het bezit van kleine hoeveelheden heroïne en fentanyl, waarmee Oregon andere progressieve staten voorbijstreefde.

Het waren gewaagde stappen in een land waar liefst 48 miljoen inwoners verslaafd zijn. Sinds 2000 stierven meer Amerikanen aan drugsoverdoses dan in oorlogen. De kosten van drugs door zorggebruik, criminaliteitsbestrijding en verzuim op het werk zijn naar schatting meer dan 1.000 miljard euro.

Politici negeerden criminaliteit en overlast

Van die problemen keken politici in progressieve steden de afgelopen jaren weg. Decriminalisering zou het stigma rond drugsgebruik tegengaan. Veilig en legaal gebruik van drugs zou de overlast verminderen. Die wensen zijn niet uitgekomen.

Terwijl landelijk de criminaliteit gemiddeld afnam, groeide die in Oregon. Afgelopen jaar waren daar per 100.000 inwoners 342 meldingen van geweldsmisdrijven: 16 procent meer dan in 2019, volgens statistieken van de FBI. Er spelen zich meer moorden en verkrachtingen af dan voor de coronapandemie.

Scherpere regels na lokale druk

Oregon is er klaar mee. De meeste inwoners menen dat de legalisering van harddrugs de criminaliteit heeft aangewakkerd. Onder druk van kiezers wijzigen politici hun standpunt. Gouverneur Tina Kotek kondigde deze week de noodtoestand af vanwege de fentanylcrisis. Kotek wil drugsgebruik in het openbaar weer verbieden, en meer agenten inzetten tegen gebruik en overlast.

Ook progressieve steden elders in de Verenigde Staten scherpen hun regels aan. In San Francisco zei burgemeester London Breed drugsgebruikers met harde hand aan te zullen pakken. Het mededogen jegens verslaafden zou er leiden tot onnodige doden.

En zo klinkt er een nieuw geluid uit steden die drugsgebruikers eerder nog omarmden. Een stevige aanpak van de overlast is er essentieel voor de leefbaarheid. Al zullen bestuurders snel merken dat het een flinke klus is om te bestrijden wat zij zolang hebben laten voortwoekeren.