Trump of geen Trump, 2-procentnorm of niet: Europa blijft voor zijn welvaart en defensie nog lang afhankelijk van de Verenigde Staten, schrijft Matthijs Tieleman in een ingezonden opinie.
Europa is in paniek. De isolationist Donald Trump stevent af op de Republikeinse nominatie en wellicht het Witte Huis. Trump belooft dat Vladimir Poetin ‘mag doen wat hij wil’ met Europa als hij opnieuw president is en NAVO-landen niet genoeg bijdragen aan defensie. Ook ten oosten van Europa broeit het. Weg is het optimisme dat Oekraïne de Russische troepen kan verdrijven en zelfs de Krim kan heroveren.
Qua defensie moet Europa nu echt de eigen broek ophouden, zo is het adagium. ‘Meer geld voor Defensie, maar genoeg is het nog niet,’ kraait NRC. Zelfs D66’ers, Gutmenschen onder de Gutmenschen, willen dat pensioenfondsen weer investeren in de wapenindustrie. Had u het zich een aantal jaar geleden kunnen voorstellen?
Het probleem met deze Europese transformatie van duif naar havik is niet alleen dat die veel te laat komt. Want ook na de geplande investeringen in defensie zal Europese strategische autonomie een fantasie blijven. In alle paniek rondom Oekraïne is Europa vergeten dat het voor zijn vrede, veiligheid en welvaart afhankelijk is van de Verenigde Staten, en dat ook nog heel lang zal blijven.
Europa steunt namelijk op de Verenigde Staten als het gaat om twee essentiële domeinen: de marine en kernwapens.
Alleen sterke marine garandeert vrije handel
Belangrijke reden voor de decennialange verwaarlozing van de Europese defensie was een continentwijde acceptatie van het Duitse concept Wandel durch Handel (verandering door handel). Natuurlijk, landen als Rusland en China schenden mensenrechten en doen aan wapengekletter. Maar via economische en culturele relaties masseren wij ze langzaam in de richting van democratie, zo was het idee: defensie kost alleen maar geld, en we moeten die groeiende verzorgingsstaat toch betalen.
Dat idee is gekanteld. Er wordt hard geïnvesteerd in defensie, vooral om een landoorlog met Rusland te kunnen uitvechten. Maar Europeanen zijn vergeten dat de wereldwijde handel waar zij voornamelijk hun brood mee verdienen, is gebaseerd op vrije zeeën – een principe dat moet worden gegarandeerd door een vloot die op alle zeeën opereert.
Sinds de Tweede Wereldoorlog deed vooral de Amerikaanse marine dat. En nog steeds. Zo zijn de Verenigde Staten het enige land ter wereld met genoeg carrier strike groups – een vloot schepen die zich formeert rondom een vliegdekschip – om de zeven zeeën te patrouilleren, en met de bereidheid die in te zetten.
China doet niets voor vrije doorvaart
Ook als het gaat om ander belangrijk oorlogstuig op zee in een oorlog met landen als Rusland en China, zoals onderzeeboten, steekt de Verenigde Staten met kop en schouders uit boven Europa.
Hoe belangrijk die zeemacht is, zien we nu al. China, dat het wereldleiderschap op zich wil nemen, weigert iets te doen tegen de Houthi’s in Jemen die handelsschepen met raketten bestoken, ook al ligt de enige overzeese militaire basis van China in Djibouti en dus relatief dicht bij Jemen. China is niet zo te spreken over die vrije zeeën, zeker niet in Azië waar de Chinese marine graag andere landen wegpest, zoals Taiwan, Vietnam en de Filippijnen.
Het zijn alleen de Verenigde Staten, met hun gigantische marine, die de handel tussen Azië en Europa veiligstellen en de Europese welvaart kunnen garanderen.
Europa moet voor defensie in Washington zijn
Er klinkt veel geroezemoes over vermeende plannen van Vladimir Poetin om Polen of Estland binnen te vallen. Hoewel Poetin bewezen in staat is om ons te verrassen, is de kans relatief klein dat hij deze landen direct aanvalt. Het Russische leger kan Oekraïne al niet veroveren, laat staan een strijd winnen tegen veel rijkere en beter uitgeruste westerse legers.
Maar nog belangrijker dan een paar NAVO-soldaten in Letland in een greppel, zijn de ruwweg 5.500 kernkoppen van de Verenigde Staten. Een aanval op een NAVO-lid, weet Poetin, leidt al snel tot een genadeloze tegenaanval via de Amerikaanse nuclear triad.
In Europa hebben Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk kernwapens, maar die zijn beperkt en verouderd. De Trident-raketten van de Britten falen zelfs geregeld tijdens testlanceringen. Er zijn discussies in Duitsland over het bouwen van kernwapens. Maar veel hoeven we niet te verwachten van een land dat al de kriebels krijgt van een kerncentrale, en dat geen kruisraket durft te leveren aan Oekraïne zonder goedkeuring van Washington.
Alleen Amerikanen kunnen onze vijanden afschrikken
Deze geopolitieke realiteit betekent dat Europeanen voorlopig nog even bij Washington moeten aankloppen voor hun vrede, veiligheid en welvaart.
Geen Europees land, tezamen of alleen, is bereid een enorme vloot te bouwen die de wereldwijde vrijhandel garandeert. En geen Europees land staat klaar om zich terug te trekken uit het nucleaire non-proliferatieverdrag van 1968 en duizenden kernkoppen te bouwen.
Trump of geen Trump, 2-procentnorm of niet, alleen de Verenigde Staten heeft de capaciteit om de vijanden van Europa af te schrikken, nu en in de verre toekomst.