De Belgische premier en andere politici pretenderen dat problemen met immigratie vanuit Afrika met een akkoordje hier en een bezoekje daar wel vallen op te lossen. Dat is niet eerlijk, schrijft Jonathan Holslag.
‘We zijn hier niet om met het vingertje te zwaaien,’ verduidelijkte Alexander de Croo tijdens een bezoek aan Marokko vorige week.
De Belgische premier profileert zich al een tijdje met zijn zogenoemde nieuwe realpolitik ten aanzien van autoritaire regimes in Afrika. Die komt erop neer dat hij in ruil voor zakelijke beloften Afrikaanse staten wil overreden om de migratie mee te controleren.
Er is echter niets nieuws aan die politiek. In 2016 reisde zijn voorganger ook al naar Marokko om daar handel in ruil voor toezeggingen op het vlak van migratie en een soepele terugkeer van afgewezen asielzoekers te bepleiten.
Sinds 2016 is het aantal Marokkaanse asielzoekers in Europa echter verdubbeld. De verklaring is evident: de regimes waarop Europa rekent om de migratie te beteugelen, dragen door een combinatie van wanbeleid en slechte economische resultaten vaak bij aan de migratie.
Verschroeide-aarde-strategie
Terwijl politici van centrumpartijen zich met hun belabberde realpolitik meer en meer proberen te meten met de fort-Europa-politiek van rechts, zinkt Afrika verder weg in de problemen.
Vorige week beslisten de Amerikanen om hun basis in Agadez te sluiten, nadat het Nigerese militaire regime besliste om het Westen in te ruilen voor Rusland. Bijna tezelfdertijd stuurde Burkina Faso, dat ook in de greep van Rusland zit, enkele Franse diplomaten het land uit.
Elders in de Sahel, in Sudan, escaleert de burgeroorlog en voeren strijdende partijen een verschroeide-aarde-strategie. Miljoenen mensen zijn er op de vlucht; honger geselt honderdduizenden gezinnen.
Realpolitik mag geen schijnpolitiek zijn
Iets verder naar het zuiden, in Ethiopië, zijn tienduizenden mensen op de vlucht geslagen als gevolg van nieuw wapengekletter in Tigray en Amhara dat daar vorige week uitbrak. In het oosten van Congo zijn ongeveer zes miljoen mensen ontheemd en drijven de rebellen van de M-23-milities hun aanvallen op.
Daar sta je dan met je realpolitik. Naast het geweld blijft een economische impasse Afrika in haar greep houden. De groei is niet voldoende om de armoede te bestrijden, besloot de Wereldbank deze maand. Een recent rapport voorspelt dat klimaatverandering 30 procent van de oogst in de regio zal bedreigen.
Het kan niet genoeg worden benadrukt: realpolitik mag nooit schijnpolitiek zijn. Realpolitik begint bij een nuchtere analyse van de uitdaging.
In plaats van te pretenderen dat het met een akkoordje hier en een bezoekje daar goed komt, zouden Europese leiders hun bevolking moeten uitleggen wat er werkelijk op het spel staat en welke enorme inspanningen zullen moeten worden geleverd om de situatie het hoofd te bieden: als dat al lukt.