Door een rechterlijke uitspraak staat Nederland nu met de handen gebonden bij het te hulp schieten van een partner die existentieel wordt bedreigd. De rechter had terughoudender moeten handelen, schrijft Hella Hueck.
Moet Nederland alsnog in Woensdrecht opgeslagen reserve-onderdelen leveren voor de Israëlische F-35?
Voor de staat was een van de belangrijkste argumenten voor die levering dat Israël voor zijn voortbestaan moet kunnen reageren op terreurdreigingen uit de fundamenteel onveilige regio.
Lees: de dreiging uit Iran.
Maar het Gerechtshof in Den Haag gaf in februari de drie ngo’s die een rechtszaak hadden aangespannen gelijk. Volgens het Hof kan de vergunning voor die levering (uit 2016) niet in stand blijven, omdat de omstandigheden zijn veranderd.
Vlak F-35 niet uit
Er is een ‘duidelijk risico’ dat de straaljagers worden gebruikt bij ‘ernstige schendingen’ van het oorlogsrecht in Gaza. Het kabinet is in cassatie, de uitspraak laat op zich wachten.
Intussen zijn de omstandigheden weer gewijzigd. Iran heeft Israël direct aangevallen. Dat 99 procent van alle afgevuurde raketten en drones onschadelijk is gemaakt, is vooral te danken aan de Iron Dome, het geavanceerde afweergeschut van Israël.
Maar vlak die F-35’s ook niet uit.
Kamerleden van VVD, CDA en BBB pleitten afgelopen weekend voor het opheffen van de ‘boycot’. Want de politiek moet over het buitenlands beleid gaan, niet de rechtbank.
Terughoudendheid op nummer één
Ferme woorden, maar dat gaat na de uitspraak van het Hof niet zomaar. Gerry van der List schreef een lezenswaardig essay over de rechter die – zeker bij klimaatzaken – vaker op de stoel van de wetgever gaat zitten.
Wie het vonnis van de rechtbank leest, ziet dat de rechter in deze F-35-zaak voorzichtig was.
‘De afwegingen die de minister maakt zijn in sterke mate van politieke en (andere) beleidsmatige aard en de rechter moet de minister daarin een ruime mate van vrijheid laten.’
Juist omdat geopolitieke verhoudingen door een aanval plotsklaps kunnen verschuiven, had het Hof die terughoudendheid op nummer één moeten zetten.