De EU-elite doet er goed aan de zorgen van kiezers en de bijbehorende verkiezingsuitslag serieus te nemen. Populisme heeft kanalisering nodig, anders krijgen we toestanden die lijken op die in de Verenigde Staten. Dat schrijft Afshin Ellian.
EU-aristocraten zijn blij. Het midden heeft tijdens de Europese verkiezingen standgehouden. Deze misplaatste blijheid spreekt boekdelen over het realiteitsbesef van eurofielen.
Ze zeggen eigenlijk: populisten winnen zetels, maar wij behouden de macht. Het cynisme van de Europese elite kent geen grenzen. Maar de verkiezingsuitslag is een ernstige waarschuwing aan eurofielen.
Eurofielen en reflectie vormen kennelijk een onmogelijke combinatie. De Brexit zijn ze helemaal vergeten. Voordat de Brexit realiteit werd, won Nigel Farage de Europese verkiezingen. Altijd zijn de verkiezingsuitslagen een voorbode van wat er kan gebeuren. Een mogelijke toekomst komt als een dief in de nacht, tenzij men de tekenen des tijds ziet.
In Brussel denken ze vanuit een geconserveerd concept van macht. Zij denken: als wij de macht behouden, dan is er niks aan de hand. Maar wanneer langzamerhand de tegenmacht het Europees Parlement binnendruppelt, zal dat uiteindelijk tot een dijkdoorbraak leiden.
Het minste wat de eurofielen kunnen doen, is zich afvragen of er reële problemen zijn waardoor zoveel kiezers in diverse landen op eurosceptische partijen hebben gestemd. Dat doen ze niet. Daarom zijn de eurofielen de gevaarlijkste vijanden van de Europese Unie.
Macron wil onvrede kanaliseren
De verkiezingsuitslag in Frankrijk werd wel door president Emmanuel Macron serieus genomen. De partij van Marine Le Pen (Rassemblement National, voorheen Front National) heeft met overtuiging de Europese verkiezingen gewonnen. Er bestaat een reële kans dat de partij van Macron, Renaissance, de nationale verkiezingen gaat verliezen.
Toch koos Macron ervoor om het parlement op te heffen.
De volgende Franse presidentverkiezingen waaraan Macron niet meer mag deelnemen, zal in 2027 plaatshebben. Wellicht denkt Macron dat het goed zou zijn als Le Pen aan de macht deelneemt. Dan zouden haar aanhangers zich onder leiding van de president aan de basisregels van de democratische rechtsstaat moeten houden.
Daardoor worden ze in het systeem geabsorbeerd. Anders worden ze weggestuurd. In dat geval zal de teleurstelling bij de kiezers van Le Pen groot zijn.
De precieze strategie van Macron kennen we niet. Wel kunnen we stellen dat hij de uitslag van de Europese verkiezingen serieus heeft genomen. Macron zegt tegen de Fransen dat hij hun kritiek en ongenoegen op een gecontroleerde wijze naar de macht wil leiden.
Deze houding miste ik bij het verliezende midden van de Europese heersende macht.
Er was ooit een beer die met zijn baas (een man) zeer bevriend was. Op een dag lag de baas-vriend te slapen. Er verscheen een vervelende mug die op het gezicht van de man ging zitten. De beer pakte uit liefde voor zijn vriend een enorme steen en gooide die op het gezicht van zijn vriend om de mug weg te jagen. De vriend was ter plekke dood.
Ruk naar rechts
Dit Perzische verhaal is van toepassing op de lakeien van de macht. De eurofielen lijken op de lakeien van de macht, die net als de beer uit liefde een enorme steen op het gezicht van de macht gooien. De macht moet waakzaam zijn voor eigen lakeien. Dat weet iedere verstandige koning ook.
De ruk naar centrum-rechts zien we overal.
In Italië is premier Giorgia Meloni populair. Binnen de christen-democratische familie in Duitsland kiest Ursula von der Leyen voor een rechtse koers. De kiezers in België kozen voor het centrum-rechts.
Er gebeurde daar zelfs iets unieks. Voor de eerste keer verloor links in Wallonië. Franstaligen kozen niet voor links, maar voor liberaal-conservatieven. In Vlaanderen werd de N-VA van Bart De Wever de grootste partij in het land waardoor nu het initiatief tot formatie bij hem ligt.
De Wever sloot al tijdens de verkiezingen Vlaams Belang uit. De Wever wist immers dat hij samen met Vlaams Belang nooit een regering kan vormen. Omdat alle andere partijen zich aan een cordon sanitaire houden. Nu is voor de N-VA de weg vrij om met Franstaligen te onderhandelen over de vorming van een kabinet.
Alle wegen naar Brussel
Centrum-rechts moet aan de wensen van kiezers tegemoetkomen: de inperking van immigratie, het behoud van de nationale identiteit en fiscale maatregelen ten gunste van de middenklasse. Als centrum-rechts deze wensen niet realiseert, zal een overwegend deel van de kiezers kunnen radicaliseren.
Dat is absoluut niet wenselijk. Zie de Verenigde Staten.
Alle wegen leiden naar Brussel. Voor het inperken van immigratie moet eerst een aantal Europese regels veranderen. Dat is een moeizame weg. De meest voor de hand liggende is het creëren van de mogelijkheid dat landen achteraf voorbehoud kunnen maken op bepaalde regels.
Onder normale omstandigheden zullen de eurofielen het niet toelaten. Maar nu Bart De Wever in België, Dick Schoof in Nederland en Giorgia Meloni in Italië aan de macht zijn of gaan komen, is het denkbaar dat over het maken van een voorbehoud onder bepaalde voorwaarden een consensus wordt bereikt.
Dit proces is een gezonde, normale gang van zaken in de politiek. Links was in de voorbije decennia in staat om de wetten en het beleid te bepalen. Nu wenst centrum-rechts daaraan enige correctie aan te brengen.
Niet de lakeien van de macht, maar kiezers hebben het laatste woord.
Geïnspireerd door deze column van Afshin Ellian?
Lees hier alles wat Afshin Ellian eerder schreef op ewmagazine.nl
Schrijf u in voor onze middagnieuwsbrief
Met de gratis nieuwsbrief EW middag wordt u dagelijks bijgepraat met commentaren en achtergronden bij de belangrijkste nieuwsverhalen.
