Geconfronteerd met de uitdaging die Donald Trump heet, vermag Europa blijkbaar weinig meer dan traagheid, vaagheid en ontkenning, schrijft Marc De Vos.
Donald Trump trekt weer in het Witte Huis. De transitie draait, functies worden ingevuld, wereldleiders gebeld. Als Trump doet wat hij heeft beloofd, zal hij Europa op vier fronten treffen:
- Een snel einde van de oorlog in Oekraïne zal de dreiging van het Poetin-regime naar heel Europa uitbreiden.
- Een escalatie van de handelsoorlog met China zal van Europa ofwel een dumpingzone voor Chinese producten maken, ofwel Europa tot een eigen handelsoorlog dwingen.
- Een confrontatie tussen de Verenigde Staten en Europa over de onderlinge handel en over de NAVO, zal Europa tot concessies en uitgaven forceren.
- Het opblazen van de klimaatagenda in de jacht op goedkope energie in Amerika, zal de Europese economie en industrie mondiaal nog meer terrein doen verliezen.
Traagheid, vaagheid en ontkenning
Een dag na de overwinning van Trump verzamelden de Europese regeringsleiders zich in Boedapest voor een top die uitmondde in een heuse Boedapest-verklaring. Daarin wordt aangekondigd dat de Europese Commissie met een strategie voor meer Europese eenheidsmarkt zal komen, tegen juni 2025. Dat de Europese kapitaalmarkt verder zal integreren, tegen 2026. Dat Europa de digitale transformatie en de data-economie wil benutten met meer eigen technologie, alweer met een strategie tegen juni 2025. Dat Europa dringend een industriële strategie voor competitieve bedrijven zal ontwikkelen, alsook voor zijn paraatheid en capaciteit in defensie. Dat Europa blijft gaan voor een robuust en duurzaam handelsbeleid, met de Wereldhandelsorganisatie als centrale speler.
Geconfronteerd met de imminente uitdaging die Donald Trump heet, vermag Europa blijkbaar weinig meer dan traagheid, vaagheid en ontkenning. De plannen voor de Europese markt zijn zinvol maar traag. De voornemens over technologie en industrie zijn vaag. De doelstelling van een open handelsbeleid is een illusie. Bovenal ontbreekt het Brussel aan datgene wat actie kan induceren: geld. De budgetten zijn er niet en moeten op de een of andere manier van de nationale regeringsleiders komen. Die konden niets meer dan de ambitie bevestigen dat ze blijven zoeken naar extra middelen. Slik.
Een westers duo tegenover Rusland en China
Europa zou juist zeer snel geld op tafel moeten leggen en met Donald Trump in onderhandeling moeten gaan voor een deal die de Verenigde Staten aan Europese zijde houden, tegenover Rusland en China, en wereldwijd in een westers duo voor kritieke technologie en industrie.
De kunst van de deal bestaat erin dat Europa zijn strategische nut voor Amerika bewijst. Europa kan de steun aan Oekraïne meer zelf voor zijn rekening nemen en de defensie-uitgaven voor de NAVO snel opschroeven. Europa kan zich strategisch aan de zijde van de Verenigde Staten scharen in het Midden-Oosten ten aanzien van Iran en in Azië ten aanzien van China, en daarmee een koppel in de wereldorde vormen. Van de weeromstuit zal de economische en technologische samenwerking tussen Europa en de Verenigde Staten zich verdiepen, inclusief meer Amerikaanse afzetmarkt voor bijvoorbeeld fossiele energie.
Europa is groot genoeg om geopolitiek en economisch belangrijk te zijn voor de Verenigde Staten, met ruimte voor snelle aankoop- of investeringsdeals die Donald Trump als een overwinning kan claimen. Maar daarvoor zijn twee zaken nodig: Europese eenheid én middelen. Europa heeft geen van beide, maar kan ze niet ontlopen. Ook zonder Trump dwingt de vijandige wereld Europa in die richting.
Zonder extra budgetten blijven de plannen van Boedapest steken in goede bedoelingen. Europa is een zoektocht naar extra middelen. Als die niet op Europees niveau kunnen worden gevonden, zal dat via landen en coalities van landen moeten gebeuren. Wie geld op tafel kan leggen, zal mee aan tafel zitten. De rest staat op het menu. Laat dat doordringen tot onze formatiegesprekken.
Schrijf u in voor onze middagnieuwsbrief
Met de gratis nieuwsbrief EW middag wordt u dagelijks bijgepraat met commentaren en achtergronden bij de belangrijkste nieuwsverhalen.
