Duitse regering gevallen: CDU moet met rechtse koers AfD eronder houden

De regering van Olaf Scholz is weggestemd. Friedrich Merz is zijn gedoodverfde opvolger. Beeld: Frederic Kern/Zuma Press

Nu de ruziënde links-liberale Duitse regering is gevallen, is de CDU op weg naar de verkiezingswinst in februari. Met een rechtsere koers moeten de christen-democraten Europa’s geplaagde grootmacht uit het slop trekken. Alleen zo kan de opmars van AfD worden gestuit, schrijft Matthijs van Schie.

Lees ook: Wie wordt de nieuwe Duitse bondskanselier: Scholz of Merz?

Bij een zeldzame vertrouwensstemming stemde een ruime meerderheid van de Bondsdag in met het einde van de coalitie van bondskanselier Olaf Scholz (SPD) en ontbinding van het parlement. Dat was ruim een maand geleden al onvermijdelijk geworden, toen de bondskanselier de liberale minister van Financiën Christian Lindner (FDP) ontsloeg na een ruzie over de begroting.

Zo komt een einde aan de Ampelkoalition (stoplichtcoalitie) van de rode sociaal-democraten (SPD), de gele liberalen (FDP) en de Groenen. De drie partijen gingen sinds november 2021 rollebollend over straat. Bijvoorbeeld over de steun aan Oekraïne, waarover vooral de SPD-bondskanselier Scholz bleef aarzelen. Daardoor gaf Berlijn niet de Taurus-raketten die Kyiv zo hard nodig heeft.

Loslaten van de schuldenrem

De druppel die de emmer deed overlopen, was het meningsverschil over het loslaten van de schuldenrem, het leenplafond dat het Duitse begrotingstekort binnen de perken moet houden. Lindner bleef mordicus tegen de wens van Scholz’ SPD en de Groenen om het tekort te laten oplopen door geld te lenen voor het moderniseren van de stagnerende economie.

Dat is hoognodig: het land wordt al jaren geteisterd door hardnekkige bureaucratie en de digitalisering blijft achter. Europa’s grootste economie groeit amper en staat er beroerd voor, zeker nu de eens zo befaamde auto-industrie harde klappen krijgt. Ook kampt Duitsland met hoge energieprijzen, doordat de gaskraan uit Rusland dicht moest. Dat het land zich zo afhankelijk maakte van Russisch gas is de vorige bondskanselier Angela Merkel (CDU) aan te rekenen, net als het desastreuze besluit om afscheid te nemen van kernenergie.

Een reeks terreuraanslagen

Het probleem dat op de achtergrond sluimert, is immigratie. Vooral uit islamitische landen. Na Merkels beroemde ‘Wir schaffen das’-uitspraak kwamen meer dan een miljoen asielzoekers naar Duitsland uit Syrië en andere Midden-Oosterse landen. Hun gebrekkige integratie, grote beroep op het Duitse sociale vangnet en bovenal een reeks terreuraanslagen leidden tot grote onvrede. Daardoor groeide de AfD, die nu de tweede partij in de peilingen is en dit najaar in Oost-Duitse deelstaten de grootste werd.

De meest actuele Duitse peilingen. Lees verder onder het X-bericht

De inhoud op deze pagina wordt momenteel geblokkeerd om jouw cookie-keuzes te respecteren. Klik hier om jouw cookie-voorkeuren aan te passen en de inhoud te bekijken.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."

Dat de radicaal-rechtse partij niet op één staat, is te danken aan de koerswijziging van CDU/CSU. De christen-democraten braken na hun verkiezingsnederlaag in 2021 met de ruimhartige asielkoers van Merkel. Na de steekaanslag in Solingen door een Syriër eind augustus opperde CDU-leider Friedrich Merz harde maatregelen om kansloze asielzoekers uit te zetten en de grenzen te sluiten. CDU is daardoor met 31 procent van de stemmen met afstand de populairste partij in de peilingen, ongeveer even groot als de drie coalitiepartijen bij elkaar.

Rechts-radicalen AfD bagatelliseren naziverleden

Toch zal CDU bij winst minstens één van de huidige coalitiepartijen nodig hebben, omdat de christen-democraten de Brandmauer  tegen AfD in stand willen houden. Dat is niet onlogisch: de rechts-radicalen bagatelliseren geregeld het Duitse naziverleden en doen pro-Russische uitspraken. Merz is juist groot voorstander van meer wapenleveranties aan Oekraïne, waaronder ook de Taurus-raketten.

Na de Bondsdagverkiezingen van 23 februari is samenwerking met de linkse SPD waarschijnlijk noodzakelijk. Dat zal het niet eenvoudiger maken om te komen tot het beloofde strenge asiel- en migratiebeleid. Ook is de grote economische malaise van Duitsland dan nog lang niet voorbij. Het is te hopen dat de christen-democraten toch kunnen afrekenen met de erfenis van de stoplichtcoalitie en van Merkel. Zo niet, dan kijkt de AfD handenwrijvend toe.

Schrijf u in voor onze middagnieuwsbrief

Met de gratis nieuwsbrief EW middag wordt u dagelijks bijgepraat met commentaren en achtergronden bij de belangrijkste nieuwsverhalen.

Tags