Waarom het Scandi noir-genre zo’n daverend succes is

Actrice Julia Ragnarsson als Olivia Rönning in de Zweedse Scandi noir-serie Springvloed. Foto: Ulrika Malm

Afgelopen jaren is het Scandinavische misdaadgenre in film en literatuur razendsnel populair geworden. Binnen dit genre, ook wel Scandi noir, wordt op 21 juni een nieuwe Zweedse misdaadserie uitgebracht: Springvloed. In het zomerse Zweden wordt in zangerig Zweeds het verhaal van een gruwelijke moord verteld.

De Zweedse traditie van maatschappelijk betrokken misdaadauteurs begon met schrijver Per Wahlöö. Hij schreef tien boeken over het personage Martin Beck, een fictieve Zweedse detective, en stelde daarbij problemen uit de samenleving aan de kaak. Misdaadromanschrijvers zoals Henning Mankell (Wallander-serie) en daarna Stieg Larsson (Millenium-reeks) inspireerden veel Zweedse schrijvers om zich ook aan het genre te wagen.

Zo ook Cilla en Rolf Börjlind, auteurs van de bestseller waarop de gelijknamige serie Springvloed is gebaseerd. Na twintig jaar misdaadscripts schrijven, voor onder meer de Arne Dahl-serie, begon het duo zich te vervelen. Vijf jaar geleden begonnen ze daarom zelf boeken te schrijven.

Maatschappelijke problemen zijn de reden om misdaadromans te schrijven

Börjlind verklaart in een interview met elsevier.nl het succes van het genre: ‘Scandi noir-misdaadverhalen zijn zo speciaal, omdat ze een groot contrast schetsen. De perfect lijkende Zweedse maatschappij, een welvaartsstaat die zich bevindt in de wereldtop, blijkt haar schaduwkanten te hebben en toch niet zo perfect te zijn.’ Een bijkomende succesfactor is de samenwerking van talentvolle auteurs met een eersteklas filmindustrie. Samen maakten zij Scandinavische misdaad opeens exotisch en hot.

Of maatschappelijke problemen Rolf Börjlind en zijn vrouw inspireerden om misdaadromans te schrijven? ‘Maatschappelijke problemen zijn de reden om ons hieraan te wagen,’ aldus de 72-jarige scenarioschrijver. Bij het begin van het schrijfproces signaleren hij en zijn vrouw een maatschappelijk probleem waarover ze verontwaardigd zijn.

Zwervers

‘Met fictie kaart je problemen aan die anders nauwelijks aandacht zouden krijgen.’ Een voorbeeld in de serie is het geweld tegen zwervers, wat in Zweden een wezenlijk probleem is. ‘Als je daarbij ook nog eens humor gebruikt, kun je mensen op een speciale manier betrekken bij maatschappelijke kwesties. Humor omarmt de kijker en brengt hem dichter bij het verhaal.’

Centraal in de serie staat een hoogzwangere vrouw die is ingegraven in het zand tijdens eb. Zodra het vloed wordt, raakt ze overspoeld door het water en verdrinkt ze. De moordzaak blijft 25 jaar lang onopgelost, totdat de aantrekkelijke en eigenzinnige Olivia Rönning (Julia Ragnarsson) zich ermee gaat bemoeien. Als student aan de politieacademie krijgt ze de casus aangereikt als oefening. Zodra Olivia erachter komt dat haar overleden vader vroeger als rechercheur aan de moordzaak meewerkte, raakt ze geobsedeerd en steeds meer in de zaak verstrikt.

De inhoud op deze pagina wordt momenteel geblokkeerd om jouw cookie-keuzes te respecteren. Klik hier om jouw cookie-voorkeuren aan te passen en de inhoud te bekijken.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."

Het verschil met de vele andere Scandi noir-films en -series is dat de sfeer in Springvloed eigenlijk niet duister is, terwijl het toch om een gruwelijke moord gaat.

Het oorspronkelijke plan van de filmmakers was om wél die duistere sfeer, zo typerend voor het genre, neer te zetten. Dit zou zijn gelukt als het filmen van de serie niet zou zijn gepland in de tijd van het jaar waarin het per etmaal maar drie uur donker is.

Onverwachts zomers

De filmcrew reisde voor een aantal scènes naar Costa Rica. Daar ontdekten ze de felle kleuren van de zee en het landschap (groen, blauw en geel) die zo kenmerkend zijn voor het Midden-Amerikaanse land. Het is geen toeval dat die kleuren in de scènes in Zweden, mede door het zomerseizoen, terugkomen.

De serie is vanaf 15 juni te zien op Film1 en kom 21 juni uit op dvd en Blu-ray. Seizoen twee staat gepland voor volgend jaar. De schrijvers Börjlind zijn net klaar met hun vierde boek in de reeks en hebben een contract voor een vijfde. We zullen nog veel van ze horen.

Interview met Springvloed filmcrew v.l.n.r. producer Francy Suntinger, hoofdrolspeelster Julia Ragnarsson en schrijver Rolf Börjlind
Van links af: Springvloed-producer Francy Suntinger, hoofdrolspeelster Julia Ragnarsson en schrijver Rolf Börjlind