Over Het Badpak van Mevrouw Bos – in gesprek met Rik Kuethe

In Het Badpak van Mevrouw Bos schetst hij korte portretten van mensen die hem in zijn leven en tijdens zijn loopbaan op een of andere manier geraakt hebben. Grootheden als de Japanse keizerin Michiko en ex-burgemeester Rudolph Giuliani van New York, maar ook mensen met een bescheidener bestaan.

Elsevier Weekblad spreekt met Kuethe over zijn nieuwe boek.

U hebt nogal wat mensen ontmoet tijdens uw carrière. Het belangrijkste selectiecriterium voor mensen om in uw boek te worden opgenomen is dat ze u ‘geraakt’ hebben. Waarom?

Kuethe vertelt dat hem meermaals de suggestie is gedaan om memoires te schrijven. ‘Als diplomaat ontmoet je uiteraard veel belangrijke personen. Daar kan je een click mee hebben, of niet. Op je levenspad stuit je soms op een “bijvangst”. Dat vind ik een leuk woord uit de visserij. Je vist op tong, maar vindt dan ook kabeljauw in je net. Zo is het ook met ontmoetingen. Het gaat om passanten op je levenspad.

De persoon in kwestie moet mij iets gedaan hebben. Er moet sprake zijn van een zekere chemische reactie, hoe cliché dat ook klinkt.” Hij noemt het voorbeeld van Henry Kissinger, de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken onder president Richard Nixon, die hij twee keer heeft gesproken. ‘Hij deed me niks. Er gebeurde gewoon niks. Dus dan kun je er ook niks over schrijven.’

Ik wilde dus een geheel ander soort memoires schrijven, maar dan aan de hand van gedenkwaardige ontmoetingen. Het zijn dus wel memoires, maar naar de ander toe. Niet op mezelf gericht. Niemand vindt het interessant dat ik op mijn 12^e van mijn paard ben gevallen.’

U hebt eerst als diplomaat gewerkt om vervolgens de overstap naar de journalistiek te maken. Wat zijn voor u de grootste verschillen en overeenkomsten tussen beide beroepsgroepen?

‘Uiteraard is de grootste overeenkomst dat je veel interessante mensen spreekt, en dat je – althans in mijn geval – de hele wereld over reist. In de diplomatie was rapporteren altijd heel belangrijk, dat geldt voor de journalistiek natuurlijk ook. Maar dat is met de opkomst met het internet helemaal voorbij.

Een andere overeenkomst is het schrijven. Verreweg het grootste verschil is dat je in de diplomatie over bepaalde dingen gewoonweg niet mag spreken.

Binnen de diplomatie word je sowieso in alles gedicteerd in je doen en laten. Je moet bij wijze van spreken nog vragen wat voor kleur onderbroek je aan moet naar een receptie.

De journalistiek is daarentegen een heel vrij vak. Daarbij is nog een markant verschil dat je binnen de journalistiek erkenning krijgt voor je werk, om het simpele feit dat je naam onder een stuk komt te staan. Het is een heel speciaal gevoel om je naam in print te zien. ‘Le bonheur de se voir imprimé’, noemen de Fransen dat. In de buitenlandse dienst is dat uiteraard niet zo. Daar komt het stuk van een bepaalde post, en verdwijnt bovendien veel te vaak in een stoffige Haagse bureaula. Als ik zou mogen kiezen, vind ik de journalistiek dan ook duizend keer leuker.’

Uit alle 52 verhalen in uw boek, hebt u voor Het Badpak van Mevrouw Bos gekozen als titel. Waarom?

Het uitkiezen van een titel was volgens Kuethe een zeer grote worsteling. ‘Een titel is van ongelofelijk belang, het kan men doen besluiten om het boek te kopen of juist te laten liggen. Ik heb er tot een paar weken voor publicatie nog over gewanhoopt.

Wel dacht ik: mijn goede vriendin Beata Kalker (illustrator, red.) zou dat mooi kunnen tekenen. Daarnaast is het van alle 52 portretten op een nette manier het prikkelendst.’

Het verhaal Het Badpak van Mevrouw Bos gaat over Kuethe’s docent Klassieke Talen, die nogal een indruk op hem heeft achtergelaten. ‘Een hele sensuele vrouw,’ aldus Kuethe. ‘Waar andere docenten Latijn en Grieks de sappige onderdelen van de Klassieke Oudheid altijd ontweken, wist mevrouw Bos de klas altijd feilloos te sturen naar de meest scabreuze passages uit de verhalen van Homerus en consorten. En dat zijn er nogal wat. Ook vertelde ze in de klas een keer een verhaal over hoe ze in Ostia (vlakbij Rome) in alle haast een wit badpak had gekocht omdat ze de hare was vergeten. Toen ze vervolgens de zee uitkwam, was haar badpak volledig doorschijnend. Je kan je voorstellen hoe opwindend zo’n gedachte is voor een 15-jarige jongen.’