Grote Oorlog inspireert nog altijd.
Frontsoldaat – Fictie
Stefan Hertmans Oorlog en terpentijn De Bezige Bij, 336 pagina’s, € 19,90
‘De verste herinnering die ik aan mijn grootvader heb, is die aan het strand van Oostende – een man van zesenzestig, keurig in het nachtblauwe pak, heeft met de blauwe strandschep van zijn kleinzoon een ondiepe put gegraven.’ Zo begint Oorlog en terpentijn van Stefan Hertmans.
Het boek uit 2013 – bekroond met de AKO Literatuurprijs 2014 en de Gouden Boekenuil 2014 en genomineerd voor de Premio Strega Europeo 2015 – is gebaseerd op de aantekeningenschriften van zijn opa Urbain Martien (1891-1989), die als oorlogsinvalide uit de Eerste Wereldoorlog kwam en zich vervolgens toelegde op het kunstschilderen.
Hertmans kreeg de cahiers in 1981, maar liet ze dertig jaar ongemoeid, benauwd als hij was dat publicatie ervan ten onder zou gaan in de vloed aan Grote Oorlog-boeken, ‘even talloos als de zandzakken in de IJzervlakte’. Maar toen kwam er alsnog het besef dat hij dit niet voor zichzelf mocht houden.
Wat Oorlog en terpentijn bijzonder maakt, is de intensiteit van deze intieme geschiedenis: details worden zo beeldend geschilderd dat ze je wel móeten bijblijven. Van het met de hand doodknijpen van ratten in de loopgraven tot het verlies van Martiens grote liefde.
Het boek omspant bijna een eeuw van gebeurtenissen die België (en Europa) bepaalden. Hertmans geeft zijn opa een stem en toont welke offers hij bracht voor volk en vaderland. (Irene Start)
Klassiekers die er nog steeds toe doen
1 Willem Elsschot Kaas (1933) Antwerpenaar wordt handelaar in Nederlandse kaas.
2 Gerard WalschapHoutekiet (1939). Over stroper en natuurmens Houtekiet.
3 Louis Paul BoonDe Kapellekensbaan (1953). Onorthodoxe roman in fabrieksstadje Aalst.
4 Hugo ClausHet verdriet van België (1983). Bildungsroman schetst Vlaams leven in 1939-1947.
5 Hubert LampoDe komst van Joachim Stiller (1960). Over messiaanse figuur in Antwerpen.
6 Dimitri VerhulstDe helaasheid der dingen (2006). Portret onderklasse in een treurig dorp.
Wegwijs bij de buren – Non-fictie
Geert van Istendael Het Belgisch labyrint Atlas, 304 pagina’s, €19,95
Als Nederlander in België vraagt je je voortdurend dingen af. Land en inwoners zijn moeilijk te volgen. Dit boek verhaalt over het ontstaan van België, en hoe Vlamingen, Walen en Brusselaars het met elkaar rooien. Van Istendael heldert kwesties op rond taal, politiek, Koning en politiek cliëntelisme. (Carla Joosten)
Horror – Fictie
Kristien Hemmerechts De vrouw die de honden te eten gaf De Geus, 205 pagina’s, € 19,95
Kristien Hemmerechts kroop in de huid van Michelle Martin, de ex van kindermoordenaar Marc Dutroux en daarmee de meest gehate vrouw van België. Martin, die hier Odette wordt genoemd, is ‘rot tot op het bot’. Ze ziet zichzelf vooral als slachtoffer en dat maakt deze realistische verbeelding des te gruwelijker. (Irene Start)
Spraakmakend
Volker WeidermannZomer van de vriendschap (fictie) 160 pagina’s, € 19,90 Joseph Roth en Stefan Zweig treffen elkaar in badplaats Oostende.
Tom LanoyeHeldere hemel (fictie) 120 pagina’s, € 12,50 Roman gebaseerd op neerstorten onbemande MiG in Kooigem in 1989.
Dimitri VerhulstDe intrede van Christus in Brussel (fictie) 192 pagina’s, € 18,95 Brussel krijgt opknapbeurt omwille van voorspelde komst Jezus.
Erwin MortierDe spiegelingen (fictie) 240 pagina’s, € 18,90 WO I-veteraan valt voor Engelse fotograaf.
Toon HorstenLandlopers (non-fictie) 384 pagina’s, € 24,95 Geschiedenis Rijksweldadigheidskolonies.
Hugo Camps Belgen (non-fictie) 285 pagina’s, € 14,95 29 interviews met Belgen voor Elsevier.
Elsevier nummer 27, 4 juli 2015