Decennialang hadden ze met hun satire invloed op taal, televisie en samenleving. In 1998 stopten de toen 57-jarige Kees van Kooten en 59-jarige Wim de Bie als duo.
Kees van Kooten (1941) en Wim de Bie (1939) waren in al hun gedaantes decennialang een standaard voor satire en humor op televisie.
Bijna veertig jaar persifleerden, imiteerden, relativeerden en parodieerden ze erop los. Grote aantallen kijkers voegden zich na het voetbal op tv op zondagavond steevast bij hen. Op het hoogtepunt – met Keek op de week, van 1988 tot 1993 uitgezonden door de VPRO – stelden twee miljoen Nederlanders af op het duo. In 1998 kwam hun samenwerking op televisie ten einde.
Koot & Bie lieten Nederland kennismaken met wethouder Hekkink en burgemeester Van der Vaart, de Vieze Man, Koos Koets en tal van andere overtuigende typetjes.
Ze verrijkten de Nederlandse taal met neologismen als doemdenken, krasse knarren, mozeskriebel, van wippestein gaan en regelneef. Hun Bescheurkalender hing in menig Nederlands huishouden op de wc. Hun politieke satire bepaalde de gesprekken bij de koffieautomaat.
Televisie
Al sinds de middelbare school, op het Dalton Lyceum in Den Haag, maakten Van Kooten en De Bie cabaret. De Bie was lang, Van Kooten klein – een ideale fysieke basis voor een komisch duo. Hun debuut op televisie in 1965 bij de VARA viel min of meer samen met de opkomst van televisie als massamedium.
In 1972 volgde de overstap naar de VPRO met Het gat van Nederland en in 1974 begon het Simplisties Verbond, met de mattenklopper als symbool. Hierin verschenen voor het eerst typetjes als Jacobse & Van Es en Cor van der Laak.
Een deel van Nederland snakte eind jaren zestig, beginjaren zeventig naar maatschappijverandering. Van Kooten en De Bie hadden een feilloos gevoel voor die tijdsgeest. Ze wisten wat er speelde, waren belezen en hadden gevoel voor maatschappelijke verhoudingen. Bovendien hadden ze fans op invloedrijke posities in de media, die hun begrippen en ideeën hergebruikten.
Kortom: de invloed van Koot & Bie was groot. Nadat de ontvoerde biermagnaat Freddy Heineken in 1983 was bevrijd uit een loods op een industrieterrein, sprak de politie van een ‘Jacobse en Van Es-terrein’.
Vernieuwingsdrang
In hun sketches hielden Van Kooten en Bie elkaar in evenwicht. Een traditionele rolverdeling van aangever en afmaker was er niet. De balans was afhankelijk van de typetjes en de sketches die ze speelden. Het duo was moedig in zijn vernieuwingsdrang. Hoe populairder hun creaties werden, hoe eerder ze de nek werden omgedraaid. Ze zetten steeds nieuwe herkenbare karikaturen uit alle lagen van de bevolking neer, maar molken hun typetjes nooit uit.
In 1998 besloten de twee te stoppen als duo op tv. Van Kooten wilde na jaren van televisie maken zijn hoofd opruimen. Wie de reacties in de kranten las vlak na hun aankondiging, kreeg de indruk dat het duo zojuist was overleden. In de jaren erna zouden ze, vooral individueel, nog incidenteel op televisie verschijnen.
Van Kooten zou zich verder laten gelden als schrijver. De Bie zou pionieren op internet met Bieslog, een dagelijks weblog dat hij ruim zes jaar verzorgde voor de VPRO.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Elsevier nummer 43, 24 oktober 2015