Nederlanders zijn te ver doorgeschoten in hun afhankelijkheid van de overheid. We kunnen klagen over Zuid-Europa, maar in onze zoektocht naar een ‘participatiesamenleving’ zou een voorzichtige blik op Italië geen kwaad kunnen.
Dat zegt schrijver en voormalig staatssecretaris van Economische Zaken (CDA) Henk Bleker in een gesprek met elsevier.nl.
Bleker stoort zich aan de eenzijdige focus van Nederlanders op buurland Duitsland en de op vooroordelen gebaseerde blik op Zuid-Europa. In zijn boek ‘Het andere Italië’ doet de voormalige politicus een poging om Nederlanders op een bredere manier naar Italië te laten kijken.
Verzorgingsstaat
Zo kunnen wij wel iets leren van het Italiaanse verzorgingsmodel dat op familiebanden is gebaseerd, betoogt Bleker. ‘De familie organiseert de zorg, daar ligt de regie. Wij hebben die regie uit handen gegeven aan professionals. We zijn te ver doorgeschoten in die afhankelijkheid van de overheid,’ zegt Bleker.
Ook met de vermeende luiheid van de Italianen valt het volgens Bleker wel mee. ‘Een op de vijf Italianen is eigenaar of mede-eigenaar van een familiebedrijf, in Nederland is dat een op de vijftien of nog minder,’ zegt Bleker. ‘En ze hebben vaak meerdere banen. Italianen werken gemiddeld driehonderd uur meer per jaar dan wij. Italianen lui? Dacht het niet.’
Europa
Over de huidige politiek wil Bleker liever niet al te veel kwijt. Maar het moet hem toch van het hart dat de starre houding van Nederland en Duitsland in Europa hem verbaast. ‘We hebben veertig jaar geprofiteerd van Europees landbouwbeleid, maar nu landen als Letland en Polen aan de beurt zijn, gaan er links en rechts stemmen op om ermee te stoppen. Dan is het genoeg,’ zegt hij.
‘Voor een Nederlander is Europa de euro, geld. Vraag je het aan een Italiaan dan zegt hij “democratie”. Wij lezen de Italianen de les over het homohuwelijk, maar datzelfde land had de Europese grondwet al lang en breed omarmd, toen het in Nederland bij een referendum werd afgeschoten‘. Bleker zegt zich grote zorgen te maken over de tweedeling in Europa tussen Noord en Zuid. Nederland zou met een minister van Buitenlandse Zaken Frans Timmermans (PvdA) die goed Italiaans spreekt, een brug kunnen slaan, maar doet dat in de ogen van Bleker niet. ‘We zijn een renner in Duitse dienst geworden, zo zien de Italianen dat.’
Nederland
Met zijn opmerking over Timmermans komt Bleker heel even op de politieke situatie in Nederland. ‘Buma heeft groot gelijk als hij zegt “minder overheid en belastingen omlaag”, dat is heerlijk heldere taal van Buma,’ grapt Bleker over de man tegen wie hij het vorig jaar nog opnam in de strijd om het lijsttrekkerschap. ‘Het ironische is dat de VVD precies het omgekeerde doet. Ik voel me zeker niet ongelukkig bij de koers die Buma nu vaart.’
Bleker geeft toe dat hij de Italiaanse politiek intussen beter volgt dan de Nederlandse. In premier Enrico Letta heeft hij veel vertrouwen. ‘Je kunt zeggen wat je wilt, maar Letta heeft in een half jaar meer bereikt dan de Nederlandse regering in een jaar. Zij krijgen het begrotingstekort dit jaar op om en nabij de 3 procent.’ Een beetje bescheidenheid zou Nederlanders daarom wel sieren, zegt Bleker. ‘We willen nu naar een participatiesamenleving toe. De Italianen richten hun maatschappij al jaren op een dergelijk manier in. Zij staan sociaal gezien sterker dan wij. Maar wij kijken alleen maar naar de schaduwzijden. Ik snap best dat de Italianen daar een beetje boos om kunnen zijn.’