Het Rijksmuseum en het Amsterdam Museum verliezen mogelijk topstukken uit hun collectie. Het gaat om de twee kostbaarste werken die op de dinsdag verschenen lijst met ‘roofkunst’ prijkten – kunstwerken die tijdens het naziregime zijn geroofd, in beslag zijn genomen of voor een veel te lage prijs zijn gekocht van veelal Joodse eigenaren.
Zowel het Rijksmuseum als het Amsterdam Museum heeft zeventiende-eeuwse zoutvaten van de Nederlandse zilversmid Johannes Lutma de Oudere (1584-1669) in hun collectie. Lutma wordt ook wel ‘de Rembrandt van het Zilver’ genoemd.
Contact
Het Amsterdam Museum sprak donderdag al met de advocaat van de erfgenamen van de oorspronkelijke Joodse eigenaar van het zilver, de Duits-Amerikaanse kunstverzamelaar Emma Budge. Haar beroemde en uitgebreide kunstcollectie werd vlak na haar dood in 1937 door het naziregime geveild.
De zilveren zoutvaten uit 1643 zijn ‘een absoluut topwerk uit onze collectie’, zegt het museum: het verdwijnen ervan zal een ‘gigantische aderlating’ zijn.
Zeldzaamheid
De zoutvaten van Lutma uit 1639 die zich in de collectie van het Rijksmuseum bevinden, komen uit dezelfde verzameling van Budge. Het Rijksmuseum heeft de erfgenamen nog niet benaderd, omdat het onderzoek naar roofkunst in hun collectie nog loopt.
Hoewel het vanwege de zeldzaamheid van zeventiende-eeuws zilver moeilijk is om de waarde te bepalen van de zoutvaten van Lutma, spreken deskundigen over ‘tientallen miljoenen euro’s’.
Herkomstgeschiedenis
Ook in 41 andere musea in Nederland liggen zogeheten roofkunstwerken, zo bleek dinsdag uit een jarenlang onderzoek naar de herkomstgeschiedenis van collecties in musea.
De Nederlandse Museumvereniging – die de belangen van Nederlandse musea behartigt – had haar leden gevraagd de ‘roofkunst’ vanaf 1933 tot en met het einde van de Tweede Wereldoorlog in 1945 in kaart te brengen. 162 musea gaven gehoor aan die oproep.
Het is erg lastig om ruim zeventig, soms zelfs tachtig jaar na dato familieleden en nabestaanden van de oorspronkelijk eigenaren – die veelal door de nazi’s zijn vermoord – op te sporen.