Het blijkt een effectieve marketingtool: verzin een nieuwsbericht dat zo opmerkelijk is dat media erover willen schrijven, en roep later dat het niet waar is. Organisaties proberen vaak op deze manier aandacht te vragen voor een bepaald onderwerp.
De laatste hoax ging over een wijk in de gemeente Tilburg speciaal voor homo’s. Het bericht verscheen woensdag in diverse media, ook op elsevier.nl, maar al gauw bleek dat het ging om een nep bericht van stichting Roze Maandag.
NOS, NRC Handelsblad en Omroep Brabant zijn boos omdat burgemeester Peter Noordanus (PvdA) ook meewerkte aan het verhaal. Maar er zijn de afgelopen jaren meer nep-nieuwsberichten geweest.
Wij zetten enkele opvallende berichten op een rij.
1. Gevangenis omgetoverd tot ouderenflat
Ondernemer Aad Ouburg zei in augustus dat hij van de koepelgevangenis in Breda een woonzorgcentrum wilde maken voor ouderen. Hij richtte zich hiermee op bejaarden die de kosten voor ‘normale’ bejaardentehuizen niet konden ophoesten. Ouburg presenteerde ‘zijn plan’ onder meer in RTL Late Night.
Het verhaal werd door verschillende media opgepakt, maar het bleek al gauw te gaan om een stunt. Pensioenverzekeraar Delta Lloyd wilde op deze manier Nederlanders ‘wakker schudden om kritischer te kijken naar hun pensioen’.
2. Een Hollands bedrijf met Nederlandse werknemers
Schoonmaakbedrijf Budget Cleaning Brabant uit Drunen verspreidde in april een vacature voor glazenwassers, schoonmakers en schilders. Eigenaar van het bedrijf Wesley de Laat zou alleen Nederlandse werknemers willen. ‘Ik mag zelf bepalen wie voor mij werkt,’ zei De Laat.
De Laat kwam zelfs in Pauw & Witteman om te praten over zijn vacature. De vacature bleek een stunt van De Laat, die zei dat hij geïnspireerd was door de Europese week tegen discriminatie.
Alle gratis media-aandacht leverde De Laat overigens geen nieuwe klanten op. Zijn bedrijf is door de rechtbank in Den Bosch failliet verklaard.
3. Verslaggever in het water
In april interviewde een zogenaamde verslaggever burgemeester Bort Koelewijn (ChristenUnie) over het paasevenement Sail Kampen. De vrouw maakt tijdens het interview op een boot een misstap en valt in het water.
Het filmpje werd al snel gedeeld op sociale media en werd zelfs door buitenlandse media opgepakt. De verslaggever blijkt een medewerker te zijn van IJsseldelta Marketing.
4. Een nier afstaan op televisie
Hoaxen lijken iets van deze tijd, maar in 2007 werd het nog iets professioneler aangepakt. De Donorshow van BNN kreeg toen wereldwijde aandacht. In het programma zou een doodzieke vrouw een kandidaat uitkiezen die een nier van haar zou krijgen.
De programmamakers garandeerden voorafgaand aan de show dat het geen grap of promotiestunt was. Uiteindelijk bleek dat wel het geval. De jongerenomroep wilde op deze manier Nederlanders oproepen zich te registreren in het Donorregister.
5. Executie door hongerige jachthonden
Eind vorig jaar liet de Noord-Koreaanse leider Kim Jong-un zijn oom Jang Song-Thaek executeren voor verraad en corruptie. Even later meldden diverse media dat Kim Jong-un dat op gruwelijke wijze zou hebben laten doen: door 120 hongerige jachthonden.
Het originele bericht kwam uit de Hongkongse krant Wen Wei Po. De krant meldde enkele dagen later dat het verhaal onwaarschijnlijk is en slechts een gerucht is. Yang zou ‘gewoon’ zijn doodgeschoten.
Wen Wei Po is bovendien een van de meest onbetrouwbare kranten van Hongkong, blijkt uit een onderzoek van de Chinese University.