Voor veel mensen is het moeilijk om hun nare verhalen voor zich te houden. Maar als je over problemen praat, ga je je beter voelen, is het idee. Ja, jij misschien. Maar wat gebeurt er met degene die het moet aanhoren, vraagt Liesbeth Wytzes zich af.
Een vriendin van een vriendin is arts en werkt in een groot ziekenhuis. Belangrijk werk, dus daar praat ze graag over. Iets te graag misschien. Ga je met haar op stap, dan komen meteen de verschrikkelijkste verhalen over vreselijke ziektes en ingewikkelde operaties, in de trant van: ‘We maakten hem open en meteen weer dicht. Het zat overal. Einde verhaal.’ Of: ‘Per ongeluk raakte ik een bloedvat. Het spoot alle kanten op!’ Of: ‘Het was al helemaal zwart. We moesten het wel wegsnijden.’
Er zijn dan altijd mensen die tegen elkaar gaan opbieden. Persoon A een eng medisch verhaal of verschrikkelijk sterfbed? Persoon B gaat er dik overheen. Kanker, spierziekten, verschrikkelijke botbreuken, fatale toevallen, ellende uit de tropen zoals onderhuidse wormen die je levend opeten, darminfecties, natte huidziekten – je kunt het zo gek niet bedenken of mensen lopen het ongevraagd aan je te vertellen.
Voor veel mensen is het kennelijk erg moeilijk om hun nare verhalen voor zich te houden. En hoe flink je ook bent, het kan niet anders of zulke ervaringen maken indruk. Je denkt toch: zou ik ook zoiets kunnen krijgen? Meestal voel je je na zo’n gesprek een stuk zieker dan ervoor. Maar die vriendin is wel haar narigheid kwijt, want dat heeft ze nu op andermans bordje gegooid, waarvoor bedankt.
Traumadumper
Zij is een zogeheten traumadumper, en van zulk gedrag kan een ander behoorlijk last hebben. De gedachte achter ‘traumadumpen’ is dat het helpt om te vertellen, vaak en langdurig, over de ellende die je hebt meegemaakt en nog meemaakt. Dat lucht lekker op!
Als je nare ervaringen en emoties niet uit, stapelen de gevoelens, de woede, de frustraties, de wrok zich op tot een giftige puinhoop. Maar als je over problemen praat, ga je je uiteindelijk beter voelen, is het idee. Ja, jij misschien. Maar wat gebeurt er met degene die het moet aanhoren? Die voelt zich helemaal niet beter.
Ik moest eraan denken toen ik de toespraak zag die journalist Marcel Reif hield tijdens de Holocaust-herdenking in het Duitse parlement. Ik kende die man niet, hij blijkt een beroemde Joods-Duitse sportverslaggever die tot Zwitser is genaturaliseerd. Wat een betoog hield die man. De Duitse minister van Buitenlandse Zaken, Annalena Baerbock, moest zelfs een traantje wegpinken.
Lees verder onder de video
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
In Nederland speelt de Holocaust-herdenking zich af in een Amsterdams park, en het is al heel wat als er een minister bij zit of de Kamervoorzitter. Daar wordt dan het bekende verhaal gehouden dat altijd op dezelfde, beetje hulpeloze manier eindigt, namelijk dat het nooit meer mag gebeuren. Terwijl het aantal antisemitische incidenten explosief groeit. Wij vieren de dag van de bevrijding overal in Nederland, maar vooral op de Dam, waar dan altijd een of ander kind een zelfgebakken gedicht moet voordragen, al weet niemand precies waarom.
Sei ein Mensch
In Duitsland, met, toegegeven, een andere geschiedenis, zat dat hele grote parlement bommetjevol. Deze Marcel Reif (74) vertelde over zijn vader Leon. Die overleefde als een van de weinigen van zijn familie de oorlog. Opa’s, oma’s, ooms, tantes, neven en nichten van Marcel Reif hoorden bij de zes miljoen Joden die werden vermoord. Daar kan ik me niets bij voorstellen, dus dat doe ik dan ook maar niet.
De zoon bedankte in die redevoering zijn vader, die hem een enorm cadeau had gegeven. Door te zwijgen. Nooit vertelde hij over wat hem was overkomen tijdens de oorlog. Hij wilde dat zijn kinderen de vrolijke, onbezorgde, warme jeugd hadden die hij zelf had gemist. In, nota bene, Duitsland. ‘Wij vroegen niets, en hij vertelde niets,’ aldus de zoon. Het enige wat zijn vader hem op het hart drukte, waren drie woorden: Sei ein Mensch. Wees een mens.
Die vader nam een beslissing die hem zwaar moet zijn gevallen: hij vertelde niets over zijn trauma’s en verdrietige emoties. Hij zweeg zijn hele leven. Zijn kinderen wilde hij niet met zijn geschiedenis opschepen. Dat is heel wat flinker dan je onnozele bagger maar met iedereen delen. Zijn zoon was hem er, postuum, zeer dankbaar voor.