Veel stemmen worden nog geteld, maar de Democratische Partij presteerde bij de tussentijdse verkiezingen in de Verenigde Staten beter dan verwacht. Een forse overwinning van de Republikeinen bleef uit. Die partij ligt wel op koers om de macht in het Huis van Afgevaardigden over te nemen. Dat beperkt het presidentschap van Joe Biden.
Aan de oostkust van de Verenigde Staten sloten de stembussen op 8 november als eerste. De resultaten daar zetten de toon voor de partij van de president. Spannende races in het Huis van Afgevaardigden vielen vaak zijn kant op. Toch stevenen de Democraten af op een klein verlies in het Huis van Afgevaardigden. De kans is groot dat de Republikeinen daar de macht over nemen. De verwachting is dat rond het weekeinde vrijwel alle stemmen in de Verenigde Staten zijn geteld.
Biden weet historische trend te verslaan
Voor Democraten is een klein verlies toch een grote meevaller. De verwachtingen waren somber. Sinds de Tweede Wereldoorlog verliest de partij van de president bij tussentijdse verkiezingen gemiddeld liefst 26 zetels in het Huis van Afgevaardigden.
Lees ook dit verhaal over de midterms: Waarom het voor de impopulaire Joe Biden erop of eronder is
Biden koerst af op een kleiner verlies, maar nog niet alle stemmen zijn geteld. Duidelijk is wel dat Biden aanzienlijk beter scoort dan president Barack Obama tijdens zijn tussentijdse verkiezingen in 2010. De Democraten verloren toen 63 zetels.
In de strijd om de Senaat stonden vijf races centraal. In New Hampshire en Pennsylvania wonnen de Democraten, terwijl de stemmen in Arizona, Georgia en Nevada nog worden geteld. In Georgia zullen over vier weken, op 6 december, nieuwe verkiezingen worden gehouden. Geen van de kandidaten gaat daar meer dan 50 procent van de stemmen behalen.
Democraten hebben hoop de Senaat in handen te houden
De kans is daardoor aanzienlijk dat de Senaat gelijk blijft met 50 Republikeinse tegenover 50 Democratische Senatoren. Bij gelijke aantallen stemmen in de Senaat brengt vicepresident Kamala Harris de beslissende stem uit. De afgelopen twee jaar deed Harris dat geregeld.
In het meest waarschijnlijke scenario houden de Democraten één van de twee Kamers van het Amerikaanse parlement in handen. Het zorgt ervoor dat benoemingen van rechters en hoge overheidsfunctionarissen door kunnen gaan. Daar gaat de Senaat over. Een Republikeinse meerderheid in het Huis van Afgevaardigden zal Biden wel kopzorgen bezorgen.
Republikeinen willen Biden onderzoeken bij overname van het Huis
Voor de verkiezingen kondigden de Republikeinen aan in het Huis tal van onderzoeken naar de president te willen beginnen. Onder anderen de zoon van Biden, Hunter, zal onder een vergrootglas liggen. Hij wordt door Republikeinen gezien als een gevaar voor de nationale veiligheid. Hunter Biden zou schimmige zakendeals hebben gesloten in onder meer China. Het ministerie van Justitie doet momenteel al onderzoek naar de zoon van de president wegens belastingfraude.
Lees dit omslagverhaal terug: Schaduw van Donald Trump hangt over tussentijdse verkiezingen
President Biden zal zich door het meevallende resultaat een morele winnaar voelen. Daar koopt hij als president weinig voor. Bij een machtsovername van de Republikeinen in het Huis is de kans miniem dat hij als president nog grote wetten zal ondertekenen. De Republikeinen zijn niet geneigd met Biden veel compromissen te sluiten.
De leider van de Republikeinse Partij kondigde een nieuwe koers aan voor het land. Kevin McCarthy voorspelde dat als Amerikanen woensdag 9 november wakker worden, zijn Republikeinse Partij de grootste zal zijn in het Huis van Afgevaardigden.
Extreme kandidaten scoren niet goed
Republikeinen zullen zich afvragen waarom de verkiezingen voor hen tegenvielen. Zij hoopten flink te scoren. Biden is impopulair als president en met de torenhoge inflatie onder het Democratische beleid dachten de Republikeinen veel kiezers te overtuigen op hen te stemmen.
Wat opvalt is dat veel van de Republikeinen die extreme theorieën over de verkiezingen van 2020 verkondigden, niet goed scoren. In bijvoorbeeld Pennsylvania werd de Republikeinse gouverneurskandidaat Doug Mastriano royaal verslagen. De kandidaat ontkende de legitieme verkiezingswinst van Biden in 2020. In Arizona koerst de gouverneurskandidaaat met soortgelijke ideeën ook af op verlies, maar worden de stemmen nog geteld.
Beiden kregen steun van oud-president Donald Trump. De mogelijke tegenstrever van Trump binnen de Republikeinse Partij had een uitstekende avond. Ron DeSantis werd herkozen als gouverneur met zo’n anderhalf miljoen meer stemmen dan zijn Democratische concurrent. Supporters van DeSantis riepen bij zijn overwinningstoespraak dat DeSantis ‘nog twee jaar’ gouverneur is, in plaats van zijn hernieuwde termijn van vier jaar. Over twee jaar zou hij dan kunnen strijden om het Witte Huis. Na deze verkiezingen barsten de campagnes daarvoor los.