Tien portretten over Nederlanders en hun afstammelingen die een belangrijke bijdrage leverden aan de ontwikkeling van de Verenigde Staten. Deel 2: Cornelius Vanderbilt
Vanaf de tijd dat de kolonie Nieuw-Nederland zich ontwikkelde tot in de American Century – de twintigste eeuw, waarin het land zich ontplooide tot supermacht – hebben er zich Nederlanders gevestigd om daar hun Amerikaanse droom na te jagen.
Meedogenloos zakenman
Cornelius Vanderbilt (1794-1877) vergaarde als Amerikaanse ondernemer een ongekend fortuin met zijn scheepvaart- en spoorwegimperium. Zijn voorouder Jan Aertson was een Nederlandse boer uit het Utrechtse De Bilt die in 1650 naar Nieuw-Amsterdam was getrokken. Na verloop van tijd was Vanderbilt de familienaam geworden.
Geboren op Staten Island, begon Cornelius al op jeugdige leeftijd op de veerboten rond New York te werken en had hij op zijn zestiende met geleend geld zeilschepen aangeschaft die passagiers en goederen tussen Staten Island en Manhattan vervoerden. Hij kreeg toen zijn bijnaam de ‘commodore’, de bevelhebber. In 1813 trouwde hij met zijn nicht Sophia Johnson, met wie hij dertien kinderen zou krijgen.
Stoombootdienst
Vanaf 1818 raakte Vanderbilt geïnteresseerd in het vervoer per stoomboot en probeerde hij het vervoersmonopolie dat de staat New York voor dertig jaar aan Robert Fulton en Robert Livingston had gegeven met lagere tarieven te doorbreken. Uiteindelijk lukte dit en in 1829 had Vanderbilt zijn eigen stoombootdienst op de Hudson tussen Manhattan en Albany. Rond 1840 had hij een vloot van honderd schepen en naar verluidt meer personeel in dienst dan enige andere onderneming in Amerika.
Inmiddels was Vanderbilts interesse gewekt in de ontwikkeling van de Amerikaanse spoorwegen. Zijn in de jaren zestig van de negentiende eeuw verworven spoorwegmaatschappijen fuseerden in 1869 tot de New York Central and Hudson River Railroad. In 1871 bouwde hij in samenwerking met de New York and New Haven Railroad in Manhattan aan de 42ste straat een groot treinstation: Grand Central Depot, dat de voorloper is van Grand Central Terminal, waar ook zijn standbeeld staat.
In 1873 had Vanderbilt zijn spoorweglijnen tot Chicago uitgebreid en probeerde hij de controle te krijgen over de Erie Railroad, die in handen was van zijn rivaal Jay Gould. Gould won de slag echter. Na de dood van zijn vrouw in 1868 hertrouwde Cornelius Vanderbilt in 1869 met een verre nicht, Frank Armstrong Crawford, die 45 jaar jonger was. Een neef van haar haalde Vanderbilt over 1 miljoen dollar te geven voor wat later de Vanderbilt University in Nashville, Tennessee, zou worden.
Egoïst
Cornelius Vanderbilt was privé een stevig drinkende egoïst die talloze affaires had. Zijn zaken deed hij zonder scrupules. Hij maakte daarom meer vijanden dan vrienden. Even meedogenloos was Cornelius’ zoon William Henry, in wie de vader zijn opvolger zag. Bij de dood van Cornelius in 1877 erfde William daarom een kapitaal van 95 miljoen dollar, terwijl de andere zoons werden onterfd. De dochters ontvingen ieder ‘slechts’ een half miljoen dollar.
Het totale vermogen van Vanderbilt bij zijn dood zou nu ongeveer 143 miljard dollar zijn, hetgeen hem na John D. Rockefeller de tweede rijkste persoon in de Amerikaanse geschiedenis maakt.