Donald Trump mag de verkiezingen hebben verloren, zijn invloed blijft, schrijft Roberta N. Haar. Goede kans dat het land de komende jaren politiek gezien verlamd zal zijn.
For English, click here
We hadden het allemaal een beetje zien aankomen: als Donald Trump zou verliezen, zou hij de Democraten ervan betichten de verkiezingen te hebben gestolen. Hij stelde wat dat betreft niet teleur, want de dag na de verkiezingen begon hij al met de aantijgingen. Trumps versie van de werkelijkheid kreeg weinig gehoor, misschien omdat hij niet eens probeerde om bewijs te presenteren van de stemfraude die zou hebben plaatsgehad.
Zelfs in sommige hoeken van de Republikeinse partij neemt de invloed van zijn hyperbolische beschuldigingen af. Het is lastig om te beweren dat de stemmen die Republikeinse Senatoren hielpen bij hun herverkiezing, tegelijkertijd niet telden voor de presidentiele race. De juridische klachten die Trumps campagne bij rechtbanken door het land aankaartte, kwamen bovendien niet ver. Twaalf rechtszaken werden al door de rechter afgewezen.
Het lijkt erop dat pogingen tot verkiezingsfraude wel degelijk plaatshadden, maar door Trump-megadonateur Louis DeJoy, die de baas is van postbedrijf U.S. Postal Service. Twee dagen na de verkiezingen gaf USPS toe dat tenminste 150.000 stembiljetten nog niet bezorgd waren, waaronder 12.000 in vijf staten waar het zo spannend was dat er nog geen resultaat was.
Verwarrende boodschap
Voeg daaraan toe het beeld van twee groepen Trump-aanhangers die tegelijkertijd demonstreerden. In Michigan en Pennsylvania riepen ze ‘Stop met tellen’, omdat Trump er op voorsprong stond. In Arizona werd geschreeuwd ‘Tel alle stemmen’, want Trump stond daar achter. Het resultaat is een verwarrende boodschap over waarom Trump president zou moeten blijven.
Tegelijkertijd zag de Democratische partij hoe een ‘blauwe golf’ geen werkelijkheid werd. De hoop was dat Biden een duidelijke overwinning zou behalen, de meerderheid in de Senaat zou worden overgenomen en het aantal zetels in het Huis van Afgevaardigden zou worden uitgebreid. Uiteindelijk kozen meerdere staten die in 2016 op Trump stemden nu op Biden, maar in al die staten was het krap.
Politieke rebellie
Vier jaar geleden gaf ik aan de Universiteit van Maastricht twee presentaties op verkiezingsnacht. Ik zei dat het niet uitmaakte wie de presidentsverkiezingen zou winnen, de race zou worden gekarakteriseerd door de afwijzing van de gevestigde orde en de omarming van politieke rebellen, die openlijk oorlog voerde met hun eigen partij. Trump won de nominatie van de Republikeinse partij door het oneens te zijn met zijn partijgenoten op veel kernpunten.
We weten ook dat de Democratische partij zijn eigen rebel had, Senator Bernie Sanders, die de voorverkiezingen niet won, maar wier populariteit net als Trumps kwam door het oneens te zijn met de traditionele Democratische partij op beleid.
In mijn inaugurele rede herhaalde ik deze punten en zei ik dat Trump Washington meer zou veranderen dan Washington hem. Of de wereld het nou leuk vindt of niet, een aantal aspecten van het Trumpisme zullen hun invloed behouden. Deels terneergeslagen en deels zelfvoldaan las ik dat verschillende politieke analisten het nu met me eens zijn dat ‘dit nog steeds Trumps Amerika is’.
Verlamde wetgevers
Goede kans dat Trump in de schijnwerpers zal blijven staan en de Amerikaanse politiek zal blijven beïnvloeden op een manier die nadelig is voor het land en voor de toekomst van de Republikeinse partij. Meer dan 71 miljoen Amerikanen stemden op Trump, een historisch hoog aantal. Republikeinen zullen een balans willen vinden tussen die kiezers gemotiveerd houden, zodat ze in de toekomst de partij blijven steunen, en het beperken van Trumps ophitsende retoriek en racistische neigingen.
Dat dilemma is terug te zien bij Senaatsleider Mitch McConnell en andere Republikeinse leiders. Ze weigeren om Trumps onwaarheden tegen te spreken wat betreft poststemmen, verkiezingsofficials en procedures rond het tellen van stemmen.
We weten niet hoever Trump en zijn aanhangers willen gaan om de uitslag aan te vechten. Als de Senaat in Republikeinse handen blijft (wat we pas weten in januari na twee verkiezingen in de staat Georgia), zou Joe Biden zomaar eens de komende twee of zelfs vier jaar moeten werken met een zwaar verlamde wetgevende macht.
Nog twee maanden Trump
Traditionele bondgenoten rond de wereld slaakten een zucht van verlichting toen op zaterdag 7 november Pennsylvania Bidens kiesmannen over de drempel van 270 bracht. Maar echt gerust zijn ze er nog niet op. Trump kan de komende twee maanden, de zogenaamde lame duck session, nog een hoop doen om de toekomst van Amerika’s buitenlandbeleid te saboteren.
Op 9 november ontsloeg hij zijn defensieminister Mark Esper: een daad van persoonlijke wraak dat een gevaarlijk vacuum creeert tijdens de onzekere overgangsperiode. Espers misdaad was dat hij zich uitsprak tegen het gebruik van Amerikaanse militairen tegen demonstranten afgelopen juni. Ook was hij voorstander van het geven van nieuwe namen aan militaire bases die Geconfedereerde generalen vereren. Ook andere kabinetsleden kunnen zomaar eens worden ontslagen tussen nu en januari, zoals CIA-directeur Gina Haspel, die een meningsverschil had met Trump over het openbaar maken van onbewezen Russische inlichtingen. Ze worden ongetwijfeld vervangen door loyalisten van Trump.
Onbegrip in Europa
Onlangs las ik dat de meningen in Europa over Amerika sinds COVID-19 steeds negatiever worden. Respect voor de Verenigde Staten is aan het verdwijnen. Experts herhalen inmiddels Robert Kagans stelling dat Amerikanen van Mars stammen en Europeanen van Venus, wat teruggaat tot de meningsverschillen in 2003 toen de regering van George W. Bush de Irak-oorlog begon.
Wat betekent dit allemaal? Ik denk aan een zichtbaar verlies van Amerika’s soft power, bijvoorbeeld dat Europeanen Amerika minder aantrekkelijk vinden door de manier waarop Trump de pandemie heeft aangepakt (zowel in binnen- als buitenland). Tegelijkertijd merkte ik ook dat Europeanen met heel veel aandacht keken naar de verkiezingen, hopende dat het Amerikaanse democratische systeem zichzelf zou corrigeren.
De nipte overwinning van Biden is wellicht niet waar velen op hadden gehoopt. Het zou zomaar eens kunnen leiden tot teleurstelling en flink beperkt beleid. En toch: het feit dat we een 46ste president van de Verenigde Staten zullen hebben, is een uitstekende uitkomst.