De feiten: Oekraïne en Amerika sluiten mineralendeal
Kyiv heeft op 25 februari een mineralenovereenkomst met Washington aangekondigd. Oekraïne hoopt dat de deal de economische betrekkingen met de regering-Trump verbetert en de weg vrijmaakt voor een Amerikaanse veiligheidsgarantie.
Nadat de Verenigde Staten hun eisen voor het recht op 500 miljard dollar aan inkomsten uit de deal hadden laten vallen, zeiden Oekraïense functionarissen dat Kyiv klaar was om een overeenkomst te ondertekenen over gezamenlijke ontwikkeling van zijn minerale bronnen, waaronder olie en gas, alsook lithium, titanium en grafiet.
De overeenkomst bevat nog geen expliciete veiligheidsgaranties, maar Oekraïne denkt dat Amerika steun zal blijven verlenen. President Volodymyr Zelensky zou van plan zijn om vrijdag 28 februari naar Washington te gaan om de deal te formaliseren.
De Amerikaanse president Donald Trump reageerde dinsdagavond op de vraag wat Oekraïne terugkrijgt voor het beschikbaar stellen van zijn mineralen aan Amerika. ‘350 miljard dollar, veel militair materieel en het recht om door te vechten,’ aldus Trump in het Witte Huis.
Hij voegde eraan toe dat bij een deal Amerikaanse wapens en materieel ‘nog een tijdje’ naar Oekraïne kunnen blijven gaan.
EW's visie: Amerika’s mineralendeal ‘immoreel’, maar waarom heeft EU nooit iets teruggevraagd?
Door: EU-correspondent René van RijckevorselDoor abnormaal hoog in te zetten, lijkt de Amerikaanse president te hebben gekregen wat hij wilde. Donald Trump presenteerde zijn plan als een manier voor Oekraïne om Amerika terug te betalen voor alle militaire en financiële hulp sinds de invasie van Rusland in 2022.
De Europese Unie heeft gezamenlijk ongeveer 138 miljard dollar bijgedragen aan hulp voor Oekraïne, verdeeld over financiële, militaire en humanitaire steun. De Verenigde Staten hebben ongeveer 119 miljard dollar aan steun verleend, met nadruk op militaire hulp.
De Europese Unie dus meer dan de Verenigde Staten.
Je kunt verontwaardigd zijn over Amerika’s ‘immorele’ transactionele opstelling (lekker dan, een land in nood knevelen), maar je kunt je ook de vraag stellen: waarom heeft de Europese Unie nooit iets teruggevraagd voor alle steun in de afgelopen drie jaar? Want als er één continent verlegen zit om energie en aardmetalen, dan is het Europa wel.
Wat anderen zeggen: Boris Johnson positief over mineralendeal
Europese leiders houden zich vooralsnog op de vlakte. De Britse oud-premier Boris Johnson (2019-2022) reageerde al wel.
Hij is optimistisch gestemd over de deal. ‘Ik kijk naar dit document en zie een hoop positieve dingen voor Oekraïne,’ zei Johnson maandag 24 februari nadat hij naar eigen zeggen de meest recente versie van de deal had ingezien.
‘Ondanks alle minpunten – het gaat niet ver genoeg wat betreft veiligheid – biedt het vooruitzicht op vooruitgang,’ zei Johnson over het naderende akkoord.
‘De overeenkomst moet worden ondertekend,’ zei Johnson, die Oekraïne in de eerste maanden na de Russische invasie ruimhartig militair steunde, maandag in Kyiv bij een evenement ter herdenking van drie jaar oorlog.
‘De overeenkomst verbindt de Verenigde Staten aan een vrij en soeverein Oekraïne. Blijvende Amerikaanse steun is de prijs voor Oekraïne meer dan waard.’
Brussel loopt hopeloos achter de feiten aan
Bronnen: Barron's, AFPPas afgelopen maandag, toen een bijna voltallige Commissie naar Kyiv toog om na precies drie jaar oorlog Zelensky een hart onder de riem te steken, zou de Europese Unie een eigen mineralendeal hebben voorgesteld.
De Commissaris voor industriële strategie, Stéphane Séjourné, zei tegen persbureau AFP dat hij een andere mogelijke deal had voorgelegd. ‘Eenentwintig van de dertig kritieke materialen die Europa nodig heeft, kunnen door Oekraïne worden geleverd in een win-win-partnerschap.’
Maar daags erna werd dit glashard ontkend door de Commissie-woordvoerders die onder het gezag staan van voorzitter Urusla von der Leyen: ‘Er is geen voorstel gedaan.’
De woordvoerder van de Commissie kon alleen maar wijzen op een ‘strategisch partnerschap’ uit 2021 (dus voor de Russische inval).
Dat ‘partnerschap’ – houd je vast – is gericht op afstemming ‘van beleid en regelgevingskaders voor de mijnbouw, en vooral de milieu-, sociale en bestuurscriteria voor alle activiteiten’ en moet ertoe leiden dat minerale hulpbronnen in Oekraïne ‘op een duurzame en maatschappelijk verantwoorde manier worden ontwikkeld’.