Zelensky luistert naar Rutte en wil relatie met Trump herstellen: verstandig

Oekraïne reageert logischerwijs bezorgd op het bevriezen van de Amerikaanse steun. ‘Op het eerste gezicht ziet dit er heel slecht uit. Het lijkt erop dat Trump ons richting capitulatie duwt,’ zegt Oleksandr Merezjko, voorzitter van de Oekraïense parlementscommissie voor Buitenlandse Zaken. Met capitulatie bedoelt hij naar eigen zeggen dat Oekraïne Russische eisen zou moeten accepteren.

Rusland ziet het bevriezen van Amerikaanse wapenleveranties aan Oekraïne als ‘de beste bijdrage aan vrede’. Volgens het Kremlin kan het staken van de hulp ‘het regime in Kyiv eindelijk dwingen aan een vredesproces deel te nemen’.

De regeringsleiders van veel Europese landen houden zich vooralsnog op de vlakte. Ook het kabinet-Schoof reageerde nog niet. Sommige andere landen al wel. Veelal betreuren zij Trumps besluit.

Estland roept ‘alle bondgenoten van Oekraïne op om hun hulp zo snel mogelijk op te voeren’, staat in een verklaring van minister van Buitenlandse Zaken Margus Tsahkna. ‘Europa moet de militaire steun aan Oekraïne opvoeren om dat land in staat te stellen te blijven vechten voor een rechtvaardige en duurzame vrede,’ aldus Tshakna. ‘De Estse regering heeft al besloten om haar steun dit jaar met 25 procent te verhogen en ook 10.000 artilleriegranaten aan Oekraïne te leveren.’

De Poolse onderminister van Defensie Cezary Tomczyk spreekt van ‘slecht nieuws’. De Franse onderminister van Europese Zaken Benjamin Haddad vindt dat de positie van Rusland zo wordt versterkt en dat vrede daarmee nog verder weg is.

In de Verenigde Staten steunen de meeste Republikeinen Trump, maar Congreslid Don Bacon niet: ‘Er is een agressor en een slachtoffer, er is een democratie en een dictatuur, er is een land dat deel wil uitmaken van het Westen en een land dat het Westen haat. We zouden ondubbelzinnig aan de goede kant moeten staan.’

De Democraten vinden dat ook: ‘Door de militaire hulp aan Oekraïne te bevriezen, heeft president Trump de deur wagenwijd opengezet voor Poetin om zijn gewelddadige agressie tegen onschuldige Oekraïners op te voeren,’ zegt Senator Jeanne Shaheen. ‘De gevolgen zullen ongetwijfeld verwoestend zijn.’

Een greep uit de reacties in gezaghebbende Engelstalige kranten:

‘Europa moet voorbereid zijn op het weglopen van Trump,’ schreef de Financial Times maandag al. Maar Europese landen moeten wél hun best doen om de Amerikaanse president aan boord te houden, aldus de zakenkrant.

‘Met solide toezeggingen om veel meer van de defensielast van henzelf en Kyiv te dragen, zouden de Europese leiders zich gezamenlijk moeten inspannen om de regering-Trump over te halen zich aan te sluiten bij een gezamenlijke vredesinspanning.’

The Telegraph ziet het somber in voor Oekraïne: ‘Als de regering-Trump de kranen niet weer opendraait, is het waarschijnlijk dat Oekraïne uiteindelijk zal worden verpletterd,’ schrijft de Britse krant, die erop wijst dat Zelensky zelf heeft gezegd dat de overlevingskansen laag zijn zonder Amerikaanse steun.

Poetin zal er door de Amerikaanse hulpstop weinig belang bij hebben om een vredesakkoord met een zo kwetsbare vijand te ondertekenen. ‘Als hij dat wel doet, zal het een schijnbeweging zijn voor geleidelijke omsingeling.’ De Oekraïense defensie-industrie kan met de hulp van Europa een tijdje standhouden, aldus The Telegraph, maar ‘zal na verloop van tijd breken’.

Buitenlandcolumnist van The Wall Street Journal Walter Russell Mead betreurt het besluit van Trump, maar pleit voor realisme. ‘In een perfecte wereld zouden Amerika en onze Europese vrienden gebruikmaken van de vele kwetsbaarheden van Rusland om aan te dringen op meer concessies, maar dat is niet de wereld waarin we leven.’

Mead, werkzaam voor het conservatieve Hudson Institute en hoogleraar aan de universiteit van Florida, wijst erop dat Oekraïne een zwakke uitgangspositie heeft. ‘De vraag voor Zelensky is eenvoudig: kan Oekraïne het kader van Trump beter accepteren en proberen om binnen het proces gunstiger voorwaarden te bedingen, of is het beter om het kader op voorhand af te wijzen in de hoop de heer Trump te dwingen om iets aantrekkelijkers aan te bieden?’

De eerste optie is het meest kansrijk, schrijft Mead. ‘Gezien de vaak herhaalde standpunten van Trump, zou Zelensky er verstandig aan doen om het mineralenakkoord te accepteren en de onderhandelingen te laten doorgaan. Helaas komen er geen betere aanbiedingen zijn kant op.’