Idris Elba bewijst in Luther net zo groot te zijn als James Bond (***)

Al tijden wordt hij genoemd als de opvolger van Daniel Craig. De inmiddels vijftigjarige Idris Elba zou de nieuwe James Bond moeten worden, maar dat is niet nodig. Hij is het al. Goed, zijn personage heet niet 007, maar John Luther. Hij is geen geheim agent, maar inspecteur bij de Londense afdeling Zware Misdrijven. Zou je evenwel een andere omschrijving voor het cultbegrip ‘cool’ moeten geven, dan kom je al snel uit bij Idris Elba en zijn alter ego John Luther. Zo’n uitstraling kun je niet leren op de toneelschool. Dat is een aangeboren talent.

Die kennis hebben we uit vijf seizoenen Luther (2010-2019), de tv-serie die werd geproduceerd door de BBC en geschreven door romancier en scenarist Neil Cross. Zojuist is op Netflix de eerste avondvullende speelfilm van 129 minuten gelanceerd: Luther: The Fallen Sun.

De speelfilm stond prompt wereldwijd op 1 bij Netflix

Eerlijk gezegd vliegt het verhaal van Cross ditmaal nogal uit de bocht, zo met Andy Serkis als de psychopaat en seriemoordenaar David Robey. Niet dat de veelzijdige acteur Serkis ons geen schrik weet aan te jagen – heus wel. Maar dat gegeven van een ‘Red Room’ – een broodjeaapverhaal over een fictief kanaal op het dark web waar toeschouwers martelingen kunnen volgen, en soms ook mogen meestemmen – is wel erg sinister.

Maar daar kijk je ook niet voor. Je kijkt voor John Luther, die binnen het verhaal in zijn waarde wordt gelaten. Dat slaat aan. Direct na verschijnen stond de speelfilm prompt wereldwijd op 1 bij Netflix, en dat maakt Idris Elba net zo groot als James Bond.

Waar zit hem dat nu in? Om te beginnen is Luther een klassieke eenling die geregeld overhoop ligt met zijn superieuren. In die zin is hij een soort Dirty Harry van Clint Eastwood, maar dan in de moderne tijd. Eenlingen doen het altijd wel goed. Graag mogen we onszelf in hen herkennen.

Luther schroomt het niet om onorthodoxe methodes te gebruiken

Ook is Luther behept met een kort lontje als de oplossing van een gecompliceerde zaak te lang uitblijft. Dan schroomt hij niet om onorthodoxe methodes te gebruiken: inbreken zonder huiszoekingsbevel, verbaal geweld. Maar aan het gebruik van vuurwapens heeft hij dan weer een hekel.

Voorts is hij wat zwaar op de hand, met wisselende buien, zeker nadat zijn ex-vrouw en advo­caat Zoe Gillian door een corrupte agent is doodgeschoten. Je ziet John Luther eigenlijk nooit eens (glim)lachen. Hij bedient zich nimmer van de zogeheten comic relief – flauwe (woord)grapjes om de kijker even op adem te laten komen.

Deze achtergronden resoneren allemaal in de speelfilm, soms wordt er impliciet even naar de serie verwezen. Mocht je die hebben gemist, dan volg je de hints niet, maar het verhaal dendert dermate door dat je geen tijd krijgt om je zorgen te maken over de continuïteit. Zo kun je de speelfilm als een op zichzelf staand werkstuk bekijken. Toch valt het voor een beter begrip aan te bevelen om eerst een paar van die oudere episodes af te spelen. Je vindt de vijf seizoenen terug op HBO Max.