De terugkeer van houtstook: vraag naar hout als warmtebron stijgt snel

Houtstook staat in een kwade reuk. Maar door de hoge gasprijzen keren particulieren en ook bedrijven terug naar hout als warmtebron. ‘We zien 60 procent groei.’ Van kopen tot stoken, van opslag tot uitstoot: alles over hout.

Directeur en eigenaar Gert Sikkema (59) van haardhout.com in het Drentse Hoogeveen verhandelt al twintig jaar stookhout, maar hij maakte nog niet eerder mee dat de vraag naar hout zo groot was als dit jaar. ‘Het is ongekend, het lijkt wel of het al hartje winter is. Er is 40, 50, 60 procent meer vraag.’ Dezelfde ervaring heeft Jan Baan (41), mede-eigenaar van kachelbedrijf Haardenstore in het Overijsselse Rijssen. ‘De vraag naar pelletkachels is vervier- of vervijfvoudigd, de vraag naar houtkachels is verdrievoudigd.’

De grote vraag naar hout is een direct gevolg van de Russische aanval op Oekraïne. Sikkema: ‘Dat was het kantelpunt, want daardoor ging de gasprijs omhoog.’ Hij was al gewaarschuwd. ‘Ik was in december 2021 in Oekraïne, waar ik hout inkoop. De bosbeheerders daar vertelden mij: “Houd er rekening mee dat de prijzen gaan stijgen.”’

Het bleken profetische woorden. Nadat de Europese Unie, het Verenigd Koninkrijk, de Verenigde Staten en andere democratische landen sancties instelden wegens de invasie, begon de Russische president Vladimir Poetin de gaskraan dicht te draaien. Met exploderende energieprijzen tot gevolg. Het met Rusland gelieerde Wit-Rusland valt ook onder de sancties, waardoor dat land wegviel als de grote houtleverancier die het voor Europa lang was. Voor wie geen eigen hout heeft, komt het meeste hout dat in Nederland wordt verstookt nu uit Oekraïne en de Baltische staten.

Naar schatting 1,3 miljoen huishoudens stoken hout

Hoeveel particulieren precies stoken, is niet duidelijk. Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) meldt dat in naar schatting 1,3 miljoen huizen de mogelijkheid bestaat om hout te verbranden voor warmte-opwekking. Dat is 18 procent van het totale aantal huizen. Samen zouden zij voor zo’n 16.000 petajoule aan energie opwekken. Maar het is lastig om dat precies vast te stellen, erkent het CBS. Wat burgers privé verstoken, is nauwelijks te meten, want sommigen stoken hout uit eigen tuin. Ook is niet precies bekend hoe groot de houtimport is. Houthandelaar Gert Sikkema schat dat 60 tot 100 miljoen euro aan stookhout door handelaren wordt verkocht.

Volgens het CBS neemt het aantal open haarden af en het aantal pelletkachels toe (zie ‘Waarin stookt Nederland’). In die laatste kachels worden pellets verbrand, een soort houtkorrels. Kachelverkoper Baan: ‘Pelletkachels zijn vaak interessanter dan haarden en houtkachels. Het verbrandingsrendement ligt veel hoger.’

De verschuiving naar pelletkachels suggereert dat de houtstook toeneemt. Want een pelletkachel kost algauw 1.500 euro. Wie die investering doet ter vervanging van de haard, zal dat niet voor niets doen.

Abonnee worden?Dagelijks op de hoogte blijven van de laatste actualiteiten, achtergronden en commentaren van onze redactie? Bekijk ons aanbod en krijg onbeperkt toegang tot alle digitale artikelen en edities van EW.

Bekijk de mogelijkheden voor een (digitaal) abonnement hier

Rendement kachels varieert van 15 tot 85 procent

Het rendement van open haarden is zo’n 15 procent. Het gros van de warmte vliegt door de schoorsteen naar buiten. Het rendement van pelletkachels loopt op tot wel 85 procent. Bij houtkachels hangt het rendement erg af van het type kachel. Er zijn kachels die gesloten zijn en met een ventilator de warmte verspreiden. Die geven snel en redelijk efficiënt warmte. En er zijn de zogenoemde speksteenkachels, waarbij de speksteen warm wordt en de warmte lang vasthoudt, maar het opwarmen ervan duurt langer. Het rendement van kachels is meestal 60 tot 80 procent, meldt Milieu Centraal.

Telkens geldt dat het afhangt van het huis, de te verwarmen ruimte(s) en de wensen. Ook is het lastig om vast te stellen of houtstook financieel aantrekkelijk is. Wie een langjarig contract heeft met een energiemaatschappij, is met houtstook algauw duurder uit. Tenzij het hout gratis te verkrijgen is en iemand de tijd heeft om het te verwerken. Wie een nieuw energiecontract moet afsluiten, veel meer moet gaan betalen en zelf hout heeft (of goedkoop aan hout kan komen), kan wel besparen.