Duurdere sigaretten zullen leiden tot minder rokers en daarom moet het accijns op sigaretten jaarlijks met 5 procent omhoog. Dit is de conclusie van het onderzoek van Universiteit Maastricht, het RIVM en het Trimbos Instituut dat in opdracht van KWF Kankerbestrijding is uitgevoerd. Een verhoging van accijns betekent dat in 2050 een pakje sigaretten rond de 24 euro zal kosten.
BNR sprak in het programma Spitsuur met Marc Willemsen, hoogleraar Tabaksontmoediging van de Universiteit Maastricht en senior adviseur onderzoek en beleid bij de Alliantie Nederland Rookvrij. Zijn positie als hoogleraar is gefinancierd door KWF Kankerbestrijding.
In het korte interview met de radiozender zegt Willemsen dat er meerdere factoren zijn waarom mensen stoppen met roken. Gezondheidsoverwegingen noemt hij de belangrijkste reden, maar ‘de prijs is zeker ook een factor’.
Volgens Willemsen zal door de hogere prijs de consumptie met 4 procent dalen. Vooral jongeren zijn gevoelig voor prijsverhogingen en zullen daardoor minder snel beginnen met roken. Ook de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) noemt accijnsverhoging vooral onder mensen met een lager inkomen en jongeren als een effectieve manier om roken te verminderen.
Het effect van accijnsverhoging is er volgens Willemsen wel, maar wat volgens de tabaksonderzoeker een effectiever antirookbeleid is, is de combinatie van campagnes met accijnsverhogingen. ‘Campagnes zorgen ervoor dat mensen sneller stoppogingen doen, en accijnzen zorgen ervoor dat de overheid de campagnes kan blijven betalen.
Illegale sigarettenhandel
In een Europese studie naar tabakssmokkel, uitgevoerd door KPMG in opdracht van sigarettenfabrikanten, staat dat in de afgelopen drie jaren de illegale handel in sigaretten fors gedaald is. Factoren die illegale handel in de hand werken bevinden zich vaak in minder welvarende landen.
In een online artikel in het AD zegt Willem Jan Roelofs van de Stichting Sigarettenindustrie: ‘Wat helpt is dat er sinds 2013 geen grote accijnsverhoging is geweest.’ Volgens de Wereldbank is dit een veel gebruikt argument in het voordeel van de tabaksindustrie, die zelfs zou kunnen profiteren van tabakssmokkel. Voordelen voor de tabaksindustrie zijn bijvoorbeeld dat door illegale sigarettenhandel het product in nieuwe markten geïntroduceerd wordt en dat door de lage prijs van illegale sigaretten de algehele consumptie omhoog gaat.
Ook door te dreigen met een toename in sigarettensmokkel, worden overheden ontmoedigd om het accijns te verhogen. Lagere accijnzen houden de prijzen van legale sigaretten laag en de winstmarge van de tabaksindustrie hoog.
De Wereldbank onderbouwt met voorbeelden uit landen zoals Canada en Zweden dat het verhogen van accijns zal bijdragen aan een vermindering van de tabaksconsumptie en overheidsinkomsten zal verhogen. Duurdere sigaretten zorgen niet voor minder rokers, maar wel voor minder roken.