De Europese Commissie deelde gisteren een flinke klap uit aan Apple: de electronicareus moet 13 miljard euro terugbetalen aan Ierland. Wat betekent dit? Zijn EU-lidstaten door de strenge regels van de Commissie straks niet meer aantrekkelijk als vestigingsplek voor grote bedrijven?
De Europese Unie (EU) heeft duidelijke regels over staatshulp. Daarom mochten Italiaanse banken niet zomaar worden gered met overheidsgeld. Ook sweetheart-deals, zoals die tussen Ierland en Apple, mogen onder deze wetten niet worden gemaakt.
Geen boete, maar achterstallige belasting
Zo moest Starbucks in juli 26 miljoen terugbetalen aan Nederland: overeenkomsten die bedrijven oneerlijk belastingvoordeel geven zodat ze sneller geneigd zijn zich te vestigen in bepaalde landen, zijn verboden. Apple omzeilde deze wetten echter, door een virtueel ‘hoofdkantoor’ van Apple Sales International op te richten dat niet in een land is gevestigd.
Aangescherpte regels – zo wil Brussel multinationals in de EU aanpakken
Mededinging-commissaris Margrethe Vestager geeft aan dat het bij de Apple-kwestie gaat om ‘onrechtmatige en ongewenste’ staatssteun. Het geld dat moet worden terugbetaald, omgerekend tot 13 miljard euro plus rente, is dan ook geen boete, maar achterstallige belasting.
Soevereiniteit van fiscale systemen
‘Het inrichten van het belastingstelsel is voorbehouden aan de lidstaten,’ zegt Sjoerd Douma, hoogleraar internationaal en Europees belastingrecht aan Universiteit Leiden en belastingdirecteur van PWC tegen elsevier.nl. ‘Dat mogen ze zelf bepalen. Maar de landen hebben ook een verdrag getekend met staatssteunwetten. Als ze staatssteun willen verlenen, moeten zij dit aanvragen bij de Commissie.’
Landen mogen zelf dus een laag winstbelastingtarief vragen van bedrijven, maar mogen geen specifieke tarieven gebruiken voor bepaalde bedrijven. Douma: ‘De commissie eist dat de lidstaten zich aan de afspraken houden en binnen de normale toepassing van het eigen belastingstelsel blijven.’
Amerikaanse tarieven veel hoger
Belastingtarieven in Ierland zijn op zich al aantrekkelijk voor multinationals: Apple zou 12,5 procent aan winstbelasting moeten betalen, terwijl dit in de Verenigde Staten 35 procent is. In Ierland betaalde het electronicabedrijf echter veel minder belasting dan de normale 12,5 procent. Over bepaalde perioden betaalde Apple zelfs maar 0,005 procent belasting.
Irish tax rulings to Apple are illegal state aid. Effective taxation as low as 0,005 pct. #Apple has to repay up to €13 billion unpaid tax.
— Margrethe Vestager (@vestager) 30 augustus 2016
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Dat verschil (in winstbelasting tussen 2003 en 2013) moet nu worden terugbetaald. Het feit dat de beslissing met terugwerkende kracht werkt, is niet alleen pijnlijk voor Apple, maar ook voor Amerika. Apple zal uiteindelijk 13 miljard euro minder winst draaien, waardoor de Verenigde Staten weer minder belasting binnen kunnen halen. Melvin Könings, senior adviseur van Lysias Consulting Group, spreekt van een ‘ingewikkeld speelveld met veel dubbele en electoraal onstuimige belangen.’
Eén ding is duidelijk: het resultaat van het onderzoek dat dinsdag werd gepubliceerd, is historisch. Nog nooit werd zo’n groot bedrag in belastingen teruggeëist door de Europese Commissie. Vergeleken met de ‘nummer twee’, de zaak van het Franse energiebedrijf EDF, dat in 2015 1,4 miljard euro moest terugbetalen, is het zelfs voor Apple (met een jaaromzet van 210 miljard euro in 2015) een behoorlijk bedrag.