Utrecht, Groningen, Tilburg en Wageningen mogen van staatssecretaris Jetta Klijnsma (Sociale Zaken, PvdA) gaan experimenten met flexibele vormen van bijstand. Zo hoeven niet alle bijstandsgerechtigden meer te solliciteren, en mogen ze meer bijverdienen.
Na een jaar onderhandelen schrijft Klijnsma in een brief aan de Tweede Kamer dat de vier gemeenten twee jaar lang flexibel om mogen gaan met de bijstandsregels, om te zien wat het beste werkt om mensen uit de bijstand te krijgen. Als meer gemeenten willen meedoen, kan dat aantal oplopen tot maximaal 25.
Gemeenten denken dat huidige bijstand ‘creativiteit beperkt’
Het idee, vooral een paradepaardje van PvdA, is om zes groepen te maken en in samenwerking met de Universiteit Utrecht te kijken hoe wordt gereageerd op verschillende vormen van bijstand. De ene groep hoeft helemaal niet meer te solliciteren op banen, de andere groep zou onbeperkt mogen bijverdienen. De verantwoordelijkheid komt zo helemaal bij de bijstandstrekkers te liggen.
Hun handelen wordt daarna vergeleken met mensen die zich wél houden aan de normale regels die gelden voor het verkrijgen van een uitkering. De vier gemeenten schrijven dat die regels ‘ingewikkeld’ zijn en de ‘regie en creativiteit beperken’. De hoop is dat de bijstandsgerechtigden door meer vrijheid, ook meer zullen toevoegen aan de Nederlandse economie.
Michiel Dijkstra over waarom we niets nieuws leren van proeven met basisinkomen: ‘Die mensen gaan niet snel weer aan het werk.’
VVD wil geen basisinkomen
Met het plan om mensen onbeperkt bij te laten verdienen, is de VVD het niet eens. De regering komt nu met een compromis: de vier gemeenten mogen bijstandsgerechtigden maximaal 200 euro per maand bij laten verdienen. Normaliter zorgen bijverdiensten ervoor dat het bijstandsbedrag omlaag gaat. VVD vindt het idee van onbeperkt bijverdienen teveel lijken op een basisinkomen, waar de partij fel tegen is.
De vier gemeenten voerden al maandenlang een lobby in Den Haag om het startsein te krijgen voor de proeven. ‘Wij zijn klaar om te experimenteren,’ reageert de Utrechtse wethouder Victor Everhardt (Utrecht, D66). ‘Laten we ontdekken hoe we zoveel mogelijk mensen aan het werk kunnen krijgen.’