Dit weekeinde komen de ministers van Financiën van de Europese Unie (EU) bijeen in de Maltese hoofdstad Valletta. Hoewel de positie van Eurogroepvoorzitter Jeroen Dijsselbloem niet officieel op de agenda staat, is hij allesbehalve zeker van zijn baan.
De officiële agenda in Valletta bestaat uit de steun aan Griekenland, de oninbare leningen van Italiaanse banken en de investeringen in Noord-Afrika.
Drank en vrouwen
Dijsselbloem wekte de toorn van Zuid-Europese landen toen hij in maart zei dat armere EU-staten geen beroep mogen doen op geld van de EU, zolang ze weigeren te hervormen. ‘Ik kan niet al mijn geld uitgeven aan drank en vrouwen, om vervolgens bij u om bijstand te vragen,’ zei hij toen. Die opmerking – die inmiddels berucht is onder de noemer Schnaps und Frauen – kwam hem op een storm van kritiek te staan. In Spanje, Italië en Portugal werd de opmerking als een beledigende verwijzing opgevat naar het uitgavenpatroon in die landen voor de financiële crisis.
Diverse EU-kopstukken eisen dat Dijsselbloem opstapt. Ook is hij voorlopig niet welkom in het Europees Parlement, en wil datzelfde Parlement dat hij vertrekt.
Het Parlement heeft echter niet de bevoegdheid om over Dijsselbloems lot te beslissen: dat kunnen alleen de ministers van de Eurogroep. Zij zijn verantwoordelijk voor het aanwijzen, en het eventueel tot opstappen dwingen van hun voorzitter.
Mooie aanleiding tot opstappen
Volgens de Zuid-Europese landen zijn Dijsselbloems ‘denigrerende’ optreden en het naderende einde van zijn ministerschap een mooie aanleiding om de politieke koers om te gooien: zij hebben het gehad met de door ‘het noorden’ opgelegde bezuinigingen. Dijsselbloem zelf zegt dat zijn uitspraak over Schnaps und Frauen uit zijn verband is gerukt. In een eerdere verklaring schreef hij verder dat de woordkeus in uitspraken belangrijk is, en dat hij betreurt dat zijn woorden verkeerd zijn geïnterpreteerd. Hij benadrukt dat hij geen verantwoording schuldig is aan het Europees Parlement, maar slechts aan de Eurogroep en de leden daarvan.
Meer nieuws, elke dag in je inbox? Meld je aan voor Elseviers nieuwsbrief >>
Hij is naar eigen zeggen bezig met het vergaren van steun binnen de Eurogroep. Ook als hij geen minister van Financiën meer is, wil hij zijn termijn uitdienen, mogelijk zelfs langer aanblijven. Zijn termijn loopt nog tot januari 2018.
De stemmen in Brussel zijn pessimistischer. ‘Ik weet vrij zeker dat het niet gaat gebeuren,’ zegt een hoge functionaris. Zodra Dijsselbloem minister-af is, wordt er volgens ingewijden een nieuwe voorzitter voor 2,5 jaar benoemd. Ook de nieuwe Nederlandse minister van Financiën kan niet zonder meer Dijsselbloems plek innemen.
Er zijn diverse politici die azen op de post van Dijsselbloem. De Spanjaard Luis de Guindos staat al drie jaar te popelen, maar heeft zijn politieke kleur tegen omdat er al zoveel christen-democraten op hoge EU-posten zitten. Ook zouden de Maltees Edward Scicluna en de Slowaak Peter Kazimír, beiden sociaal-democraat, Dijsselbloem willen opvolgen. De twee zouden beiden een redelijke kans maken, vanwege hun partij een ook omdat ze goed liggen bij hun collega’s.