Milieubelastingen op een rij: wat betaalt u allemaal?

Niet het bedrijfsleven, maar de huishoudens betalen in Nederland de hoogste milieulasten. Van de ruim 25 miljard euro die het Rijk vorig jaar ontving aan milieubelastingen en -heffingen, betaalden burgers het leeuwendeel: 16,5 miljard. Dit blijkt uit recente cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Dat betekent dat een gemiddeld huishouden er vorig jaar 2.100 euro aan kwijt was.

De opbrengsten uit milieu­belastingen en -heffingen namen met zo’n 700 miljoen euro toe. Toch was die stijging gering in vergelijking met andere belastingen – die stegen nog harder. Desondanks blijft de Nederlandse ­milieulastendruk – het aandeel van milieubelastingen en -heffingen in de belastingopbrengsten – volgens het CBS ‘relatief hoog’.

Volgens cijfers van het Europese bureau voor de statistiek ­Eurostat was dat aandeel in Nederland in 2015 zo’n 9 procent. Daarmee behoort het tot de top-10 van de landen met de hoogste milieulastendruk. In buurland België maken deze belastingen een kleiner deel uit van de totale belastingopbrengsten: 4,7 procent.

Waar betaalt u allemaal voor? Elsevier Weekblad zet de milieubelastingen en -heffingen van huishoudens op een rij.

Wegenbelasting

De opbrengst van milieubelastingen vloeit naar de algemene middelen. De grootste slokop is de belasting op het gebruik en verbruik van auto’s. Vorig jaar ontving de overheid van burgers 10 miljard euro aan wegenbelasting, accijns op benzine, en belasting op de aanschaf of import van een auto (bpm). Per huishouden is dat zo’n 1.300 euro per jaar.

Vooral de bpm ging flink omhoog. Huishoudens betaalden 30 procent meer dan in het jaar ­ervoor. Oorzaken zijn de aan­gescherpte CO2-grenzen voor ­benzine- en dieselauto’s en de verhoogde tarieven voor de hoogste categorieën van uitstoot. Voor een auto met een lagere CO2-uitstoot geldt een lagere bpm.

Belasting op milieugrondslag

Naast milieubelastingen voor ­autorijden betalen burgers ook belastingen die zijn gekoppeld aan energieverbruik, ook wel belastingen op milieugrondslag.Voorbeelden zijn de afvalstoffen-, brandstoffen-, energie-, leidingwater- en grondwaterbelasting.

Een energierekening van een gemiddeld huishouden bestond vorig jaar voor bijna 45 procent uit belastingen

Aan deze belastingen was een huishouden in 2016 zo’n 355 euro kwijt: 40 euro meer dan in 2015. Het Rijk haalde vooral meer geld op met de energiebelasting. De opbrengst uit huishoudens steeg met bijna 15 procent doordat belastingtarieven op kubieke meters gas en kilowatturen stroom verder stegen. Een energierekening van een gemiddeld huishouden – zo’n 1.600 euro per jaar – bestond vorig jaar voor bijna 45 procent uit belastingen.

Onder milieuheffingen vallen de afvalstoffen-, geluids-, grondwater- en nazorg-, riool- en waterverontreinigingsheffing. Anders dan bij milieubelastingen komen deze opbrengsten niet terecht in de algemene middelen, maar worden ze gebruikt voor financiering van milieumaatregelen. Aan deze heffingen was een huishouden in 2016 zo’n 470 euro kwijt.

Rioolheffing

De verschillen zijn groot doordat deze heffingen zowel door lokale overheden als door het Rijk worden geheven. Wat een huishouden bijvoorbeeld kwijt is aan rioolheffing, verschilt per gemeente. Zo betaalt een huishouden in Veendam jaarlijks rond 85 euro voor het lozen van afvalwater in het riool, en een huishouden in Winterswijk 399 euro.

Volgens de Vereniging Eigen Huis bedraagt deze heffing landelijk gemiddeld 215 euro. Dat tarief is de afgelopen jaren flink gestegen door investeringen die nodig waren voor het vervangen van verouderde rioolstelsels.

Het bedrijfsleven is veel minder geld kwijt aan milieubelastingen en -heffingen. Van elke euro aan milieu-inkomsten betaalden zij vorig jaar slechts 33 eurocent. Goed voor 8,7 miljard euro.

Bedrijven kunnen vaak gebruikmaken van vrijstellingen of teruggaves. Zo betalen scheepvaart- en veel luchtvaartbedrijven geen accijns op diesel en kerosine. Nadat energiemaatschappijen beloofden om centrales te sluiten, betalen zij voor het opwekken van energie ook geen belasting meer.