Verbouwen een drama? Zo maak je het leuk!

Economieredacteur Servaas van der Laan renoveerde samen met zijn vriendin een jarentwintighuis in Rotterdam. Stress? Relatietest? Dat viel reuze mee. Zeven tips om van je verbouwing een succes te maken.

1. Neem de tijd: lang leve de voorpret!

Al tijdens de bezichtiging van het huis, een door honderd jaar sociale huur uitgewoond pand, jeukten onze vingers om het behang van de muren te trekken en de systeemplafonds naar beneden te halen. Lang voordat we de sleutel kregen, was de verbouwing voor ons al begonnen. Eindeloos bladerden we door interieurmagazines, keken verlekkerd naar hippe plaatjes van designklussers op Instagram en Pinterest en we gluurden stiekem bij andere verbouwers door de ramen. Ja, zelfs tv-programma’s als VT Wonen Weer verliefd op je huis, waarin elk huis in een vrijwel identiek jasje wordt gestoken, verslonden we.

Na de inspiratie kwam het uitzoekwerk. Wat zijn dat voor tegeltjes in die hippe Instagram-badkamer? Waar kun je ze kopen? Zijn ze vochtbestendig? Van welk materiaal is dat chique ligbad gemaakt? Kunnen we het betalen om die bij de fabrikant in Tsjechië te bestellen en in Nederland te laten bezorgen?

Willen we zwarte aluminium kozijnen? Mag dat wel van de commissie Welstand en zijn ze stevig genoeg om het huis te dragen? Kunststof met een houtnerf? Nee, dan toch liever echt hout. Welk hout dan? Vuren of meranti. En het glas? Dubbelglas of tripleglas. Welke handgrepen, kiepraam of niet? Naar binnen of naar buiten draaiend? Zijn er draagmuren die we niet mogen slopen? Rendeert het om een warmtepomp en zonnepanelen te nemen?

Okay, je moet wel een beetje een speurneus zijn om dit leuk te vinden. Maar ook als je dit niet zo leuk vindt, loont het de moeite om vooraf zoveel mogelijk uit te zoeken. Met een goede voorbereiding kun je duizenden euro’s besparen. Die hippe tegels vonden we na lang speuren voor een mooie prijs in een loods op een industrieterrein in Schiedam bij een handelaar die tussen Marokko en Nederland pendelt. Dat mooie ligbad bleek te zijn gemaakt van solid surface, een soort kunststof, en daarvoor hoef je dus echt niet (meer) naar Tsjechië.

Het roestvrijstalen (rvs) spoeleiland in de keuken konden we bij een lokale staalboer op maat laten snijden met ingelaste wasbak en al. Drie keer zo voordelig als bij de keukengigant waar je ook nog eens vastzit aan vaste maten. We ontdekten dat het niet alleen leuker, maar ook veel voordeliger is om je eigen keuken te ontwerpen. We kopieerden een Arclinea-keuken uit een Italiaans designblad (instapprijs 50.000 euro) voor een fractie van de prijs.

Het grote voordeel van een gedegen voorbereiding is dat je beter weet wat je wilt, wanneer je vakmensen gaat inhuren. Wie gaat verbouwen, begint doorgaans met een enorme informatie-achterstand ten opzichte van ervaren aannemers. Een goede voorbereiding is het fundament van elke verbouwing. Het praat een stuk makkelijk met vakmensen als je weet waarover je praat en wat je precies wilt.

2. Knip je verbouwing op in ministukjes en vier elke mijlpaal

De moed zakt sommigen al in de schoenen wanneer ze zich realiseren wat er nog allemaal moet gebeuren. Geloof me, na avonden achtereen rachels en stucwerk van plafonds bikken, hebben wij die momenten ook gehad. Waar beginnen we aan?

Gelukkig leerden we van een vriendin die een paar jaar eerder een huis had verbouwd een mentaal trucje: zie de verbouwing niet als één geheel, maar knip haar op in vele miniprojectjes. Natuurlijk moet je het geheel goed plannen, maar in de sloopfase bestond er voor ons niks anders dan de koevoet, de sloophamer, de drilboor en de zaag.

Je kunt de deelprojecten zo klein maken als je wilt: vandaag zijn die drie tussenmuurtjes op de tweede verdieping voor mij. Morgen dril ik de betonnen badkamervloer eruit.

Het mooie van deze aanpak is dat je elke keer wanneer je een miniproject hebt afgerond iets te vieren hebt. Wij hebben tijdens onze verbouwing wel honderd keer iets ‘gevierd’. Als ik foto’s terugzie van ons met een blij gezicht en een biertje in de hand tussen het puin, ziet het er wat pathetisch uit. Maar op dat moment vonden we echt dat we een belangrijk doel hadden bereikt. De tip van de vriendin is de beste die we tijdens de verbouwing hebben gekregen.

3. Ga voor de klik, niet voor het geld

Een van de lastigste dingen was een geschikte aannemer vinden. De bouw is, op zijn zachtst gezegd, niet bepaald een transparante markt, dus waar begin je? We hebben ons netwerk geraadpleegd, op internet gezocht en simpelweg door wijken gereden op zoek naar huizen die mooi verbouwd werden en hebben vervolgens het telefoonnummer van het busje voor de deur gebeld.

Omdat ons budget beperkt was, zochten we iemand die creatief en flexibel is. Iemand die zegt: ‘Het kan, als.’..’ in plaats van: ‘Dit kan niet, tenzij…’ We hebben eindeloos aannemers langs laten komen, maar vonden niemand met de juiste instelling.

Uit radeloosheid zijn we bijna met zo’n stug persoon in zee gegaan, totdat er op het allerlaatste moment iemand ons huis binnen kwam lopen die zei: ‘Dit gaan we gewoon doen.’ Van die instelling hebben we de hele verbouwing profijt gehad.

We zijn nog altijd blij dat we naar ons gevoel hebben geluisterd. Het is uiteindelijk de klik met iemand die een verbouwing tot een succes maakt. Uit een goede klik volgt een soepele samenwerking, wat er weer voor zorgt dat je de kosten laag kunt houden. Wie alleen aan de kosten denkt en de klik met de aannemer vergeet, is vaak juist duurder uit.

4. Niet eng: betaal vakmensen gewoon per uur

Het was onze eerste verbouwing, dus we waren absoluut van plan de klus uit te besteden. Maar de persoon met wie we die klik hadden, nam geen verbouwingen aan. We konden hem en zijn collega’s inhuren tegen een uurtarief. Wel kon hij een schatting maken van het aantal uren dat ze nodig hadden.

Als onervaren verbouwers vonden we dit heel eng. Iedereen in onze omgeving raadde ons aan om met een aannemer in zee te gaan. ‘Je betaalt iets meer, maar je weet in elk geval dat het goedkomt,’ was het advies. Toch volgden we ons gevoel en sprongen we in het diepe.

Dit was de beste keuze van de hele verbouwing.

Door niks vooraf vast te leggen, waren we enorm flexibel en konden we tijdens de verbouwing nog van alles aanpassen. Toen we zwarte, stalen binnendeuren zelfs op VT Wonen voorbij zagen komen, wisten we dat we iets originelers moesten verzinnen en schrapten we die resoluut van de bestellijst. En die gashaard leek met het oog op het plotselinge gasverbod van het kabinet opeens niet meer zo’n goed idee. Het marmeren keukenblad werd rvs toen we eenmaal zagen hoe de keuken er in het echt uitzag. Er zijn ongetwijfeld flexibele aannemers, maar de meesten beginnen toch te piepen als je tijdens de verbouwing wat wilt veranderen. Geef ons maar de vrijheid. Dan maar een maandje later klaar.

Is het eng? In het begin wel, totdat je ziet dat er eerlijk werk wordt geleverd in de uren waarvoor jij betaalt. Dan sta je niet meer te turven hoeveel uur ze precies werken, je beoordeelt ze gewoon op het resultaat. Valt dat tegen? Dan spreek je ze daar op aan. In het ergste geval stuur je ze gewoon van de bouwplaats.

Je zult maar contractueel vastzitten aan zo’n stugge aannemer die niet wil meedenken! We hebben tijdens verbouwing ondervonden hoe dat voelt. Voor het installatiewerk zijn we wel in zee gegaan met een persoon die voor een afgesproken bedrag te werk ging. Helaas bleek er geen klik te zijn waardoor er continu gedoe was. Maar we zaten aan hem vast. Dus lieten we hem, tegen zowel onze als zijn zin, de klus afmaken. Dit leerde ons één van de belangrijkste lessen van de hele verbouwing: zorg ervoor dat je iemand altijd van de bouwplaats kunt sturen als je niet tevreden bent. Vakmensen per uur betalen, heeft in onze ogen daarom altijd de voorkeur boven het afspreken van een vast bedrag.

5. Steek zelf je handen uit de mouwen (je kunt meer dan je denkt)

Ik ben opgegroeid met het idee dat ik twee linkerhanden heb. Dit veranderde toen we gingen verbouwen. Ten eerste: twee linkerhanden kunnen meer dan helemaal geen handen, en ten tweede: je kunt meer dan je denkt. Sowieso is slopen een no brainer. Voor gezonde mensen in de kracht van hun leven is er eigenlijk geen goede reden waarom zij voorbereidend sloopwerk niet zelf zouden doen. Tenzij je als ondernemer per uur meer verdient dan je anders zou besparen. Maar voor de rest: steek je handen uit de mouwen. We hebben duizenden euro’s uit de begroting ‘gesloopt’ door zelf met hamer en koevoet aan de slag te gaan.

Ook tijdens de verbouwing kun je de kosten drukken door bijvoorbeeld zelf op te ruimen. Wij vonden het zonde deskundige vakmensen hun dure tijd te laten verspillen aan iets dat wij prima zelf konden doen. Aan het einde van elke dag ruimden wij het bouwafval op. Dat scheelde elke dag voor drie man een uur loon, dat is één achtste van de dag. Op de hele verbouwing van 1.500 uur à 40 euro per uur was dat een besparing van 4.800 euro. Dat is het verschil tussen een extra badkamer of niet.

6. Bouw circulair

Je voelt je vast heel bijzonder, maar geloof me: je bent niet de eerste die gaat verbouwen. En waar wordt verbouwd, blijven materialen over. Veel overtollig bouwmateriaal wordt (veelal gratis) op Marktplaats aangeboden.

Ook wordt er ongelofelijk veel nieuw of goed herbruikbaar materiaal in bouwcontainers gegooid. Een rondje door de wijk leverde ons een paar pakken isolatiemateriaal op, een paar bouwstaalmatten, houten vloerbalken (100 euro per stuk) en bakstenen in goede staat. Stuk voor stuk materialen die honderden euro’s kosten bij de groothandel.

Ook binnendeuren worden vaak weggegooid. Een hardhouten binnendeur kan meestal gewoon opgeschuurd en geverfd worden en dan is hij weer als nieuw. Zijn de oude deuren te smal voor de huidige standaard? Maak er kastdeuren van.

Circulair bouwen zorgt er ook voor dat u geen dertien-in-een-dozijnhuis krijgt. Wij schuurden oude vloerbalken op en maakten er een werkblad in de keuken van. Het is nu één van de blikvangers in de keuken. En dat helemaal gratis en voor een paar uurtjes schuren, lakken en op maat zagen.

Op onze beurt hebben we weer anderen blij gemaakt met de bakstenen van de vele binnenmuren die we hebben gesloopt. Daar kun je steenstrip brick walls van maken die je tegenwoordig in vele hippe huishoudens tegenkomt. Circulair bouwen is goed voor het milieu en voor de portemonnee.

7. Denk als een zakenman

Veel mensen zeggen: ik ben niet zakelijk genoeg voor een verbouwing. Dan hebben we één advies: ga verbouwen! Na onze verbouwing realiseerden we ons opeens dat we altijd overal veel te veel voor hadden betaald.

Wie ooit heeft verbouwd, loopt nooit meer ergens zonder korting een winkel uit. Wie het weet, komt in een nieuw universum terecht en ziet overal mogelijkheden tot onderhandeling. Verkopers in bouw-, tuin- of andere woonzaken hebben standaardknoppen op hun kassa met 10, 20 en 30 procent korting. Voor hen is het een kleine moeite om zo’n knop in te drukken, maar ze doen het niet als je er niet om vraagt.

Wij hebben sinds de verbouwing één regel: koop nooit iets voor de volle prijs. Nooit. Zie de prijs van een product als een openingsbod waarop jij een tegenbod kunt doen. Bevalt de prijs niet? Loop dan de winkel uit. Het is ons meer dan eens overkomen dat de bedrijfsleider na zo’n stukgelopen onderhandeling bij de uitgang stond te wachten. ‘Loopt u echt weg meneer? Misschien kunnen we nog even naar de prijs kijken.’ Winkeliers proberen ons met zelfscankassa’s in slaap te sussen, maar het is verbazend over hoeveel zaken er valt te onderhandelen.

Soms kost het wat meer moeite om tot de beste deal te komen. De aankoop van een Duitse ijskast bij een Nederlands bedrijf ketste af toen ik zei dat het ding in Duitsland 500 euro goedkoper was. ‘Dan rijd je maar naar Duitsland,’ was het antwoord.

Zo geschiedde. Op maandagavond reed ik heen en weer naar Düsseldorf, at nog even een Bockwurst op de kerstmarkt en binnen vier uur was ik terug in Rotterdam: 500 euro minus 50 euro aan diesel en 5 euro voor de worst levert een besparing op van 445 euro. Voor dat geld kan ik een volle dag lang een vakman inhuren voor een klus die ik zelf niet kan doen.

Bonustip: geef een buurtborrel

Misschien wel de beste tip van allemaal. Verbouwen geeft overlast. In ons geval zes maanden lang stof, herrie en een of meerdere parkeerplaatsen die voortdurend bezet worden gehouden door puincontainers. Dat is gewoon ontzettend irritant voor de buurt.

Mensen zijn eerder bereid dit soort ongemakken te accepteren van mensen die ze kennen dan van onbekenden. Wij hebben op de eerste dag van de verbouwing een paar kratten bier in de tuin gezet en de hele straat uitgenodigd op de bouwplaats. Niet alleen leerden wij zo in één klap de buren kennen (en zij elkaar), maar we hebben hierna nagenoeg geen klachten over overlast gehad.

Integendeel: buren vroegen geïnteresseerd hoe het ging en sommigen hielpen zelfs mee. Deze tip bespaart geen geld, maar zorgt voor een goede verstandhouding met de buurt. En die is goud waard.

Beluister hier de podcast met Servaas van der Laan: