Steeds meer mensen krijgen een uitkering vanwege arbeidsongeschiktheid. Dat komt door de stijging van de pensioenleeftijd, meldt het Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen (UWV). Voor 2019 komt er naar schatting een recordaantal van 44.600 WIA-uitkeringen bij.
In het maandelijkse Kennisverslag meldt het UWV dat de belangrijkste oorzaak voor deze toename de afschaffing van de regelingen voor vervroegde uittreding is en de verhoging van de pensioenleeftijd (van 66 jaar in 2018 naar 66 jaar en vier maanden in 2019). Doordat mensen langer moeten doorwerken, is de kans groter dat zij arbeidsongeschikt worden.
Meer achtergrond bij dit onderwerp: Leidt latere AOW tot arbeidsongeschiktheid?
Ook zijn er door de goed draaiende economie meer mensen aan het werk, en hoe meer mensen er werken, hoe groter het percentage zieken.
In 2016 voor het eerst flinke stijging zichtbaar
In 2016 was er voor het eerst een flinke stijging te zien in het aantal WIA-uitkeringen. In dat jaar waren het er 40.000. Het UWV dacht te maken te hebben met een uitschieter, maar in de jaren daarna bleef het aantal stijgen. In 2015 lag de pensioenleeftijd gemiddeld vier maanden later dan het jaar ervoor.
Opvallend in 2019 is de toename van het aantal arbeidsongeschikten onder de zestig jaar. Voor die stijging heeft het UWV geen verklaring.
Doordat mensen langer doorwerken, wordt ook voor de komende jaren een grotere WIA-instroom verwacht.
Wanneer is de WIA ingevoerd?
WIA staat voor Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen. De wet is eind 2005 ingevoerd als opvolger van de WAO, de Wet op de arbeidsongeschikheidsverzekering. De WIA bepaalt de uitkering voor mensen die arbeidsongeschikt raken. Het is een werknemersverzekering. Werkgevers betalen daaraan mee. Zij kunnen een deel van de premie inhouden op het loon van hun werknemers.
Nederland telt 820.000 arbeidsongeschikten en dat aantal wil maar niet echt dalen: Nederland wordt langzaam maar zeker te ziek om te werken
De WIA bestaat uit twee regelingen, de WGA en de IVA. De WGA is voor werknemers die nog gedeeltelijk kunnen werken, de IVA voor wie niet meer kan werken. Verreweg de meeste mensen die een WIA-uitkering krijgen, zijn deels arbeidsongeschikt.
Er zijn ook arbeidsongeschikte werknemers die onder een andere wet vallen, bijvoorbeeld de oude WAO, of de Wajong, voor wie jong arbeidsongeschikt raakte.
In totaal zijn 816.000 Nederlanders geheel of deels arbeidsongeschikt.
Hoeveel kost de WIA?
De WIA kostte in 2019 5,8 miljard euro. Die kosten stijgen, doordat er meer mensen in de WIA komen: in 2017 kostte de wet nog 4,5 miljard euro.
Hoeveel mensen zitten er in de WIA?
In 2019 kregen 326.000 mensen een uitkering vanuit de WIA. De meeste mensen met een WIA-uitkering zijn deels arbeidsongeschikt. Zij werken minder of zijn tijdelijk uit de roulatie. Bijna 40 procent heeft een IVA-uitkering.
Tegenover de 44.600 nieuwe uitkeringen staan 18.700 mensen die uit de WIA gaan, omdat ze weer gaan werken of met pensioen gaan.
Er zijn ook mensen die eerst deels arbeidsongeschikt waren en daarna alsnog helemaal worden afgekeurd. Dat gebeurde dit jaar bij ruim 11.000 mensen.
Al jaren heeft het UWV te weinig artsen om het keuringswerk te doen. De werkachterstand is daardoor opgelopen tot boven het niveau van 2018. Het UWV blijft intensief werven. Toch is het aantal verzekeringsartsen slechts gestegen van 731 eind 2018 naar 762 in september 2019.