Luchtvaartmaatschappij KLM wankelt door de coronacrisis. In plaats van de brand te blussen, gaan de betrokken vakbonden rollend over straat, schrijft Marijn Jongsma.
Op de dag dat fusiemaatschappij Air France-KLM een nettoverlies van 1,7 miljard euro over het derde kwartaal bekendmaakte, moet KLM-topman weer om de tafel met de bonden. FNV dreigt de afspraken over bezuinigingen niet te ondertekenen, uit woede over het akkoord met de piloten.
EW maakte eerder dit coververhaal: Kan Nederland zonder KLM?
Sterkste schouders, zwaarste lasten
Voor de goede orde: alle werknemers van de luchtvaartmaatschappij leveren in. Als grootverdieners lijden de piloten het meest. Dat was ook de eis die CDA-minister van Financiën Wopke Hoekstra had gesteld aan zijn 3,4 miljard euro grote steunpakket dat nodig is om KLM overeind te houden: de zwaarste schouders moeten de zwaarste lasten draaien.
Waar zit de pijn? De afspraken met het grond- en het cabinepersoneel lopen tot eind 2022, die met piloten tot maart van dat jaar. Pilotenvakbond VNV kan dus veel eerder proberen om de gedane offers (zoals het afzien van een dertiende maand) terug te draaien als het vliegverkeer zich herstelt. Bovendien is er grote ergernis over extra douceurtjes voor piloten, zoals goedkope tickets voor reizen met de familie als er plek is in het toestel.
Mot binnen de blauwe familie
De solidariteit van de bonden binnen ‘de blauwe familie’ blijkt dus ver te zoeken. KLM-topman Pieter Elbers ontbood de vertegenwoordigers al eerder fysiek op het hoofdkantoor in Amstelveen. Stop met ruziën, zo was de boodschap.
Stel dat de bonden de strijdbijl begraven. Dan nog is het geen uitgemaakte zaak dat Hoekstra tevreden is. Het eerder genoemde steunpakket van 3,4 miljard euro (een lening en garanties) heeft een looptijd die varieert van 5 tot 5,5 jaar (voor de achtergestelde lening van de staat zelf). De minister wil dat de afspraken met de bonden even lang duren: tot ver in 2025 dus. Dat klinkt logisch. De bezuinigingen zijn immers een voorwaarde aan het steunpakket. Ze horen bij elkaar.
Bovendien zei Air France-KLM-topman Benjamin Smith eerder in gesprek te zijn met de aandeelhouders over een kapitaalversterking, aangezien de leningen onvoldoende soelaas bieden. Daarmee komt ook de Nederlandse Staat als grootaandeelhouder weer in het vizier. Het blijft hoogstwaarschijnlijk niet bij 3,4 miljard euro.
Een zware klus voor Pieter Elbers
KLM-topman Elbers schaakt inmiddels op verscheidene borden. Hij moet de bonden op één lijn zien te krijgen en een pakket kunnen overhandigen dat het kabinet acceptabel vindt. De rekening van de redding van KLM ligt intussen veel hoger dan het steunpakket doet vermoeden, nog los van een eventuele kapitaalinjectie. De luchtvaartmaatschappij is verreweg de grootste verbruiker van de NOW-regeling, waarbij bedrijven met een stevig omzetverlies tot 90 procent van de loonkosten vergoed krijgen. In maart tot en mei ging het al om bijna 300 miljoen euro.
Lees ook het interview met KLM-CEO Pieter Elbers: ‘Dit is onze zwaarste vuurproef’
De pilotenvakbonden lijken met een stevige, maar korte ingreep voor te sorteren op een spoedig herstel van de luchtvaart als een adequaat vaccin is ontwikkeld. Dat is nog maar de vraag. Zakenreizigers brengen het meeste op, en na de wereldwijde coronarecessie zullen bedrijven de opmars van het videovergaderen willen bestendigen als goedkoop alternatief voor de zakenvlucht. De koers van het aandeel Air France-KLM, die naar een historisch dieptepunt is gezakt, spreekt boekdelen. Van een relatief pijnloze doorstart zal geen sprake zijn.